İran-İsrail çatışması altın ve petrolü yükseltti, riskli varlıklara değer kaybettirdi. Yeni haftaya da çatışmalarla girilen bölgede küresel ekonominin büyük zarar görmesi endişesi yaşanırken, coğrafi yakınlık Türkiye’yi daha riskli ülkelerin başında tutuyor...
İran ile İsrail arasındaki çatışma, ABD’nin başlattığı tarife savaşlarından sonra, çok daha büyük bir korkuyu tetikledi. Siyasi yorumcuların üçüncü dünya savaşı tehdidi dahi olabileceğine dair değerlendirmeleri bir tarafa, dünya piyasaları saldırılara çok sert tepkiler verdi. Cuma gününün ilk saatlerinde başlayan saldırıların ardından borsalar düştü, altın ve petrol fırladı. Hafta sonu da çatışmaların devam etmesi, emtia fiyatlarına ilgiyi artırırken, hisse senedi başta olmak üzere riskli piyasalardaki gerilimi artırdı. Şimdi dünyanın önünde yatırım araçlarının dışında, ekonomilere etkisi daha büyük olacak şoklar bekliyor. Bunun en önemli sebebi de petrol. Uzmanlara göre Hürmüz Boğazı’nın kapanması riski söz konusu.
PETROLDE 130 DOLAR MI?
İran, Petrol İhraç Eden Ülkeler Topluluğu’nun (OPEC) üçüncü en büyük üreticisi. Hürmüz Boğazı üzerinden petrol akışının yüzde 20’sini kontrol ediyor.
Çatışmaların artması, boğazın kapanma ihtimali, petrol fiyatlarında 120-130 dolar aralığının görülmesine yol açabilir.
İran, petrol tesislerinin zarar görmediğini açıklasa da üretimde azalma endişesi, petrolde daha sert çıkışları gündeme getirebilecek gibi görünüyor.
Bu durum da ABD’nin tarife etkilerinden sonra, küresel ekonomilerde durgunlukla birlikte küresel enflasyonu artırma tehlikesini gündeme getiriyor.
Yüksek petrol ithalatı olan Türkiye ve diğer ülkelerde maliyetin daha da artmasına yol açma riski taşıyan durum, akaryakıt fiyatlarına yüksek oranlı zamları da beraberinde getirebilecek. Geçtiğimiz günlerde benzin ve motorine zam yapılmıştı.
PETROLÜN TARİHÎ ZİRVESİ 165,4 DOLAR
Tarih boyunca petrolün en yüksek fiyatı, 2008’de ABD’de başlayan mortgage krizi sonrası görülmüştü. Petrolün varil fiyatı, Brent petrol için Haziran 2008’de varil başına 165,48 dolar, Batı Teksas ham petrolü için de 147,2 dolar olmuştu.
TÜRKİYE DAHA ÇOK ETKİLENİYOR
Coğrafi yakınlık sebebiyle Türkiye, çatışmalardan daha fazla etkileniyor. Bu, BIST 100 endeksinin dünya borsaları arasında en çok kaybedenlerden biri olmasıyla da kendini gösterdi. Çatışmaların devamı ve artışı TL üzerinde ek baskıya sebep olabileceği gibi, petrol fiyatını artırarak ekonomiye olağan dışı yük getirebilir.
ALTIN
Güvenli liman arayışlarının ilk adresi altın, çatışmanın tırmanması ile yükselişini sürdürüyor. Çatışmaların devamı hâlinde hisse senetleri başta olmak üzere riskli varlıklardan çıkışın hızlanması beklenmekte. Cuma günü altının onsu yüzde 2’ye yakın artışla 3.427 dolara yükselirken, gram altında 4 bin 400 liraya yaklaşan fiyatlar oluştu. Gerilimin tırmanmasının altını daha yukarı taşıyacağı ifade ediliyor. Onsta ilk beklenti seviyesi 3.500 dolar.PETROL
Döviz, altından sonra ikinci güvenli liman olarak öne çıkıyor. Cuma günkü saldırının ardından ABD doları, İsviçre frangı gibi para birimlerine talep arttı, bu para birimlerinde yüzde 0,5 artış görüldü. Saldırıların ardından avro ve sterlinde yüzde 1,5’e varan düşüşler dikkat çekti. İç piyasada Dolar/TL kuru ve Avro/TL kurunda da hafif yükselmeler yaşandı. Çatışmaların devamında TL’de değer kaybının artması bekleniyor.DÖVİZ
Döviz, altından sonra ikinci güvenli liman olarak öne çıkıyor. Cuma günkü saldırının ardından ABD doları, İsviçre frangı gibi para birimlerine talep arttı, bu para birimlerinde yüzde 0,5 artış görüldü. Saldırıların ardından avro ve sterlinde yüzde 1,5’e varan düşüşler dikkat çekti. İç piyasada Dolar/TL kuru ve Avro/TL kurunda da hafif yükselmeler yaşandı. Çatışmaların devamında TL’de değer kaybının artması bekleniyor.HİSSE
Hisse senetleri, jeopolitik dalgalanmalardan en hızlı etkilenen yatırım aracı. Çatışmaların ardından dünya piyasalarında yüzde 1,5-2 civarında düşüş yaşanırken, Borsa İstanbul Endeksi yüzde 5’e yakın kayıp verdi. Özellikle bankacılık endeksinde ortalama düşüş yüzde 4,5’i aştı. Bugün açılışla düşüş trendinin sürmesi bekleniyor. Uzmanlar, yatırımcıların zararına satış yapmamasını, düşük fiyattan maliyet düşürmesini tavsiye ediyor.
Kaynak: Türkiye Gazetesi
