Deprem bölgesinde Olağanüstü Hal Kanunu (OHAL) ilan edilmesini öngören Cumhurbaşkanlığı kararı, TBMM’de kabul edildi. OHAL kapsamında, kamu kurumlarının yanı sıra gerçek ve tüzel kişiler de arazi, arsa, araç gibi kendilerinden talep edilen her türlü maddeyi istendiğinde, kamuya vermekle yükümlü olacak. OHAL ilan edilen kentler arasında koordinasyonu sağlamak için bölge valisi atanabilecek. Bölge valileri, gerekli gördüğü hallerde yardım gelinceye kadar, bölgedeki en büyük askeri komutanlıktan yardım isteme yetkisine sahip olacak. OHAL ilan edilen kentlerde gerekli görülürse sokağa çıkma yasağı, toplantı ve gösteri yasağı, kent giriş ve çıkışlarına sınırlama kararları alınabilecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Kahramanmaraş’ta yaşanan depremlerin ardından yardım faaliyetlerinin daha hızlı şekilde sağlanabilmesi amacıyla aldığı ve dün Resmi Gazete’de yayımlanan OHAL kararı, bugün TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.
Kararla, depremin etkilediği toplam 10 ilde üç ay süreyle OHAL ilan edilmiş oldu.
Anayasanın 119’uncu maddesi, belirli şartlar altında cumhurbaşkanına OHAL ilan etme yetkisi veriyor. Bu şartlar arasında anayasal düzeni ortadan kaldırmaya yönelik şiddet hareketlerinin yanı sıra salgın hastalık, ağır ekonomik bunalım ve tabii afetler de sıralanıyor.
Gerçek kişilerden de araç, yiyecek, ilaç istenebilecek
OHAL kapsamında kurulacak olan OHAL Koordinasyon Kurulu, doğal afet durumlarında farklı bölgelerdeki yardımların düzenlenmesi ve arama kurtarma çalışmalarının koordinasyonundan sorumlu hale gelecek.
OHAL’in birden fazla ilde ilan edilmesi nedeniyle OHAL kararlarının uygulanması için bölge valisi görevlendirilebilecek. Bölge valisi, gerekli gördüğü hallerde görev ve yetkilerinin bir kısmını veya tamamını il valilerine devredebilecek.
OHAL Kanunu'na göre kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra gerçek ve tüzel kişiler de arazi, arsa, bina, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme gibi kendilerinden talep edilen her türlü maddeyi kamuya vermekle yükümlü olacak.
Vatandaş da yükümlü
Olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde yaşayan 18-60 yaş arasındaki vatandaşlar, olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlü olacak.
En büyük askeri komutanlıktan yardım isteyebilecek
Bölge valileri, kendi mülki idare bölümlerindeki 'Acil Kurtarma ve Yardım Örgütlerinin' ihtiyacı karşılamayacağının anlaşılması üzerine, çevredeki valiliklere başvurabilecek. Aynı zamanda, ani ve olağanüstü olaylarla karşılaşmaları veya yardım gelinceye kadar, bölgedeki en büyük askeri komutanlıktan yardım isteme yetkisine sahip olacak.
Sokağa çıkma yasağı kararı alınabilecek
OHAL Kanunu kapsamında sokağa çıkmayı sınırlama ya da yasaklama kararı da alınabilecek. Bunun yanı sıra belli yerlerde veya belli saatlerde kişilerin dolaşmalarını ve toplanmalarını, araçların seyirlerini yasaklama, kişilerin; üstünü, araçlarını, eşyalarını aratma ve bulunacak suç eşyası ve delil niteliğinde olanlarına el koyma kararları alınabilecek.
Ayrıca OHAL bölge sakinleri ile bu bölgeye hariçten girecek kişiler için kimlik belirleyici belge taşıma mecburiyeti koyma, gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılmasını, çoğaltılmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını, bunlardan olağanüstü hal bölgesi dışında basılmış veya çoğaltılmış olanların bölgeye sokulmasını ve dağıtılmasını yasaklama veya izne bağlama; basılması ve neşri yasaklanan kitap, dergi, gazete, broşür, afiş ve benzeri matbuayı toplatma gibi kararlar da valilerin yetkisi dahilinde olacak.
Sahne oyunları yasaklanabilecek
OHAL kapsamında söz, yazı, resmi, film, plak, ses ve görüntü bantlarını ve sesle yapılan her türlü yayımı denetleme, gerektiğinde kayıtlama veya yasaklama, hassasiyet taşıyan kamuya veya kişilere ait kuruluşlara ve bankalara, kendi iç güvenliklerini sağlamak için özel koruma tedbirleri aldırma veya bunların artırılmasını isteme kararları ile ilgili de valilere yetki tanınıyor. OHAL kapsamında valilerin, sahne oyunlarını ve gösterilen filmleri denetleme, gerektiğinde yasaklama yetkisi de bulunacak. Kamu düzeni veya kamu güvenini bozabileceği kanısını uyandıran kişi ve toplulukların bölgeye girişini yasaklama, bölge dışına çıkarma veya bölge içerisinde belirli yerlere girmesini veya yerleşmesini yasaklama, bölge dahilinde güvenliklerinin sağlanması gerekli görülen tesis veya teşekküllerin bulunduğu alanlara giriş ve çıkışı düzenleme, kayıtlama veya yasaklama kararları da alınabilecek.
Toplantı ve gösteri yürüyüşleri de yasaklanabilecek
Toplantı ve gösteri yürüyüşleri ile ilgili de valilerin yasaklama, erteleme, izne bağlama gibi yetkileri bulunacak. Valiler aynı zamanda işçinin sağlık sebepleri, normal emeklilik gibi sebepler dışında işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlama ya da erteleme yetkisine de sahip olacak. Dernek faaliyetleri de OHAL kapsamında her dernek hakkında ayrı karar almak ve üç ayı geçmemek kaydıyla durdurulabilecek.
