İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden Financial Times’ın Orta Doğu muhabiri Andrew England imzalı makalede, son dönemde Orta Doğu’da “düşman” olan ülkelerin birbirleriyle yakınlaşmasına dikkat çekiliyor. “İşe ihtiyacımız var, güçlü ekonomiye ihtiyacımız var: Covid ve Biden Orta Doğu’daki gerilimi azalttı”başlıklı makalede, son dönemde birçok ülkenin ve liderin yaklaşımını değiştirmesi mercek altına alınıyor.
Analizde, “Uzun zamandır düşman olan ülkeler arasında gizli görüşmeler yaşanıyor, yıllardır karşı karşıya gelen liderler arasında mektup trafiği oluyor. Normalde karşılarındaki rejimleri eleştiren TV kanalları dillerini yumuşatıyorlar. Orta Doğu’da mücadele eden güçlerin başkentlerinde bir sakinlik havası var. 18 ay önce böyle bir şey hayal edilemezdi” ifadesi yer aldı. Özellikle Covid-19’un bölgedeki etkisi ve ABD Başkanı Joe Biden’ın seçimleri kazanarak göreve gelmesinden sonra bu yaklaşımın yayıldığını yazan Financial Times’a konuşan üst düey bir Arap yetkili, “Herkes işlerin bu kadar karmaşık olmasından bıkmıştı. Elbette Covid-19’un ekonomik etkisini de göz ardı edemeyiz. İşe ihtiyacımız var, güçlü ekonomiye ihtiyacımız var. Birbirimizle konuşmazsak bunu yapamayız” dedi.
Gazete, Birleşik Arap Emirlikleri Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun Bin Zayed Al Nahyan’ın Ankara’da Erdoğan ile görüşmesine dikkat çekti.
MISIR-KATAR-TÜRKİYE HATTI YUMUŞADI
ABD’nin eski başkanı Donald Trump’ın döneminde düşmanlığın ve çatışmaların arttığına dikkat çekilirken, “Bölgesel dinamiklerinin değiştiğine dair ilk işaretler Suudi Arabistan’ın Katar’a uyguladığı ve üç yıldan fazla süren diplomatik, seyahat ve ticaret ambargosuydu. Bu adım, Suudi Arabistan- Birleşik Arap Emirlikleri-Mısır-Bahreyn’in Katar-Türkiye’ye karşı oluşturduğu gerilimin azalmasına sebep oldu. Biden’la yakınlaşmak için Veliaht Prens Selman’ın istediği bir şeydi bu” yorumu yapıldı.
Bu gerilimin azalmasıyla Mısır-Katar-Türkiye hattındaki gerilim de dinmeye başladı. Financial Times muhabiri, “Mısır uzun bir süredir Katar ve Türkiye’yi Müslüman Kardeşler’i desteklemekle suçluyordu. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Müslüman Kardeşleri, terör örgütü ilan etmişti. Fakat son aylarda Sisi ve Katar Emiri Es-Sani birbirlerini başkentlerine davet etti. Haziran ayında Kahire, Doha’ya 2014’ten beri ilk büyükelçisini atadı. Katar da bir ay sonra Kahire’ye büyükelçi atadı” ifadelerini kullandı.
“CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN DA BENZER ADIM ATTI”
Öte yandan makalede Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ilgili bazı yorumlar yapıldı. Analizde, “Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan da Arap liderlerle benzer bir yol izledi. Ankara, Kahire ile görüşmeler yaptı ve İstanbul’daki bir Mısırlı gazeteciye göre, daha önce eleştirel yaklaştıkları Sisi’ye karşı tonu hafifletmelerini istedi. Ambargo krizi boyunca Katar’ın yanında olan ve 2018’de İstanbul’da öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı sonrasında Suudi Veliaht Prensi Selman’ı eleştiren Erdoğan, Suudi Arabistan ile ilişkileri yumuşatmak istiyor gibi görünüyor” yorumu yer aldı.
Gazeteye konuşan bir Türk yetkili ise Biden’ın seçimleri kazanmasının bu değişimde kimsenin inkar edemeyeceği bir faktör olduğunu dile getirirken, “Bölgedeki herkes bu duruma adapte olmaya çalışıyor. Bölgedeki birçok sorun uzun zamandır devam ediyor ve elde edilecek kazanımların limiti var. Ekonomi de ayrıca çok önemli. Eğer her şey sağlam olsa ve herhangi bir rejime güven verirse, elbette onlar da cesurca davranabilirler. Fakat pandemi dolayısıyla ekonomi çok iyi gitmiyor ve herkesin birbirine ihtiyacı var” ifadesini kullandı.
“LOBİCİLİK DEVAM EDİYOR”Birleşik Arap Emirlikleri’nin de son dönemde ilişkileri iyileştirmeye çalıştığının altı çizildi. Financial Times’ın makalesinde, “Emirlik yetkilileri ekonomik diplomasiye kayıyor ve Türkiye ve İran ile ilişkilerini geliştirmek için çabalıyor. Birleşik Arap Emirlikleri Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun Bin Zayed Al Nahyan Ankara’da Erdoğan ile görüştü. Bu görüşme, bölgedeki en sert rekabetin yaşandığı iki ülke arasındaki sorunların çözülmek istenmesinin en açık işareti oldu” denildi.
Suriye ve Yemen gibi bölgelerde halen gerilimin yüksek olduğuna ve bu krizlerin yıllardır devam ettiğine dikkat çekilirken, Libya’da da tansiyonun düştüğü belirtildi. Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya’ya karşı Türkiye ve Katar’ın arasında yaşanan gerilimin azaldığı belirtildi. Gazeteye konuşan bir Arap yetkili ise, “Yumuşama var fakat derinde rekabet devam ediyor, militanlara destek, birbirlerine karşı lobicilik ve benzeri şeyler halen devam ediyor. Fakat bu pozitif, olabileceğinin en iyisi ve ben bundan daha iyi olabileceğini düşünmüyorum” dedi.
