Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, katıldığı A Haber'deki programında ekonomi gündemi ve kira artışlarına ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları şu şekilde:
“6 trilyon dolarlık bir savunma sanayii harcaması olacak. Türkiye son 23 yılda petrol ve doğal gaz ithalatına tam 1 trilyon dolar ödedi. Kısa vadede programımızı etkileyen dış olumsuz şoklar yaşadık. Nisanın başında, martta iç şok yaşadık. Ama nisan başında ticaret savaşları şokunu yaşadık daha sonra bölgemizde savaş oldu, bunlar geçici olumsuz etkiledi programı. Ancak buna rağmen Türkiye programı rayında tuttu. Biz kararlı bir şekilde programı uygulamayı önceliklendirdik.
‘ŞİMDİ İKİNCİ EVREDEYİZ’
Bu program 3 yıllık bir program. Programı biz Eylül 2023’te açıkladık. İlk evresi makrofinansal istikrarı tesis etmek ve pekiştirmekti. Büyük bir deprem yaşanmış bu depremin yaralarını sararken bütçe açığını, cari açığı kontrol altında tutmak. Makrofinansal istikrarsızlığa engel olmak. Biz bunu aslında ilk yılda başardık. Eylül 2023 ile Eylül 2024 arası gerek rezerv birikimi üzerinden gerekse cari açığı kontrol altına alarak biz ilk evreyi geçtik. Şimdi ikinci evredeyiz. İkinci evre dezenflasyonun başlaması.
Bu senenin sonunda bizim beklentimiz enflasyonun %30’un altına düşmesi, bütçe açığının %3.6 civarında olması, cari açığın %1.5’in altında olması. Üçüncü evre 2026’da başlayıp 2027’nin ilk yarısında bitecek. Bu evre artık fiyat istikrarına geçiş, enflasyonun daha az hissedildiği bir ekosisteme geçiş ve reformlar üzerinden yapısal dönüşüm, dijital dönüşüm, sanayide dönüşüm bütün bunları başararak Türkiye’de rekabet gücünün artırıldığı yeni bir dönem. Bu sürdürülebilir yüksek büyüme ve daha adil gelir dağılımının artık güçlü bir şekilde başarıldığı dönem.
ENFLASYONLA MÜCADELE HAKKINDA
Enflasyonla mücadele kolay bir iş değil. 2023’te bir çalışma yayınlandı. 56 ülkede 1970 sonrası 100 enflasyon şoku incelendi. Peki başarılı programlar ne kadar süre aldı? Bu çalışma diyor ki 56 ülkede enflasyonun şok öncesi düzeye getirilmesi ortalama 3.4 yıl almış. Bu programa Eylül 2023’te başladık. Biz daha ikinci evresindeyiz. Daha 3’üncü yıla bile girmedik.
Deprem etkisi var. Şu ana kadar kamunun tamamı 3.6 trilyon TL yani 90 milyar dolar harcadı. Şimdi bütçe açığı enflasyonisttir. Biz bu açıkları piyasadan borçla yöneterek aslında enflasyonun kontrolden çıkmasını engelledik.
Manşet enflasyon geçen sene ağustos ayında %50’nin üzerindeydi. Bu sene şu anda %33 civarında. Manşet rakam her zaman detayları yansıtmıyor. Temel mallar ağustos ayı itibarıyla %20’nin altına düştü. Yıllık enflasyonda temel malda birçok ürün %20’nin altına düştü.
KİRA ARTIŞIYLA İLGİLİ AÇIKLAMA
Niye enflasyon %30’un üzerinde? Kira ve eğitim gibi bazı kalemler geçmişteki bazı uygulamalarımızdan dolayı kanunla sınırlamıştık bunların serbest kalmasının getirdiği geçmişe yönelik bir uyarlama süreci var. Şu anda kira artışı manşet enflasyon ağustosta %33, kira artışı %74. Eğitimdeki artış %61. Bunlar da normalleşecek.
‘ENFLASYONDA HİSSEDİLEBİLİR BİR DÜŞÜŞ İÇERİSİNDEYİZ’
Biz manşet enflasyonun yıl sonunda yüzde 30’un altına düşeceğini hedefliyoruz. Dolayısıyla hizmet enflasyonu önemli değil mi tabi ki önemli. Fakat vatandaşlarımızın %62’si kira ödemiyor.
Eğitim enflasyonu yüksek ama Türkiye’de kamunun eğitimi bedava. Özel eğitime giden öğrencilerin toplam öğrencilere oranı %10 civarında. Hanelerin %90’ı eğitim enflasyonundan etkilenmiyor. Aslında enflasyonda hissedilebilir bir düşüş içerisindeyiz.
‘RİSK PRİMİ 5 YILIN EN DÜŞÜK DÜZEYİNDE’
Bu sabah itibarıyla Türkiye’nin risk primi son 5 yılın en düşük düzeyindedir, 244 civarında.
‘ENFLASYONDA DÜŞÜŞ DEVAM EDECEK’
Enflasyon düşüyor. Düşüş devam edecek, kararlıyız ama tabi ki kolay bir süreç değil. Asıl olan kararlılıktır ve devamlılıktır.
BÜTÇE DENGESİ HAKKINDA
Depremle birlikte bütçe açığımız %5’in üzerine çıktı. Bu yüksek bir rakam. Tedbir aldık. 2024’te biz bunu %4.7 civarına indirdik. Bu sene hedefimiz %3.1’di. Büyük ihtimalle %3.5 gibi bir rakamla bitireceğiz. Biz harcamalara izin vermedik, harcamalarda sapma yok, disiplin var. Gelir bizim kontrolümüzde değil.
Bir tasarruf genelgesi var. Biz uyguladık, sonuç da aldık. Tasarruf genelgesi kamunun taşıt alımını, kiralamasını taşıtın bütün giderlerini içeriyor. Binalarla ilgili bütün giderleri içeriyor. Tasarruf genelgesi öncesi bütün tasarruf genelgesi kapsamında harcamaların bütçe içindeki payı yüzde 4.6’ydı. Geçen sene yüzde 3.1’e düştü. Bu kalemlerde %33’lük reel tasarruf sağladık. Bunun karşılığı ne? 115 milyar TL."
