Basına konuşan ve Suriyeli devrik lider Beşar Esad'ın kaçış sürecine tanık olduğunu öne süren 14 kişi, danışmanlarının, yetkililerinin ve hatta akrabalarının bile bu süreçte yanıltıldığını ve kaçışın, bir 'sis perdesinin ardında organize edildiğini' söyledi.
Reuters'ta yer alan habere göre Esad, kaçışından saatler önce, Savunma Bakanlığı'nda yaklaşık 30 ordu ve güvenlik şefi ile bir araya geldi. Toplantıda, Rus askeri desteğinin yolda olduğunu söyleyerek sahadaki güçlere "direnme" çağrısında bulundu.
Bu bilgi, toplantıda bulunan ve ismini gizli tutan bir komutan tarafından aktarıldı.
Ancak elde edilen bilgilere göre, Esad bu sırada kendi kaçış planını hazırlamaktaydı.
"EVİNE GİDECEĞİNİ SÖYLEDİ" FAKAT...
Reuters'ın, Esad’ın Suriye'deki son günlerine ve saatlerine dair bilgi sahibi olan 14 kişiyle yaptığı görüşmeler, Esad’ın 24 yıllık iktidarını sürdürmek adına dış yardım talep ettiğini, ancak bu yardım gelmeyince kimseye haber vermeden Suriye’den ayrıldığını ortaya koyuyor.
Bu kaynaklar arasında, Esad’ın yakın çevresinden danışmanlar, diplomatlar, güvenlik yetkilileri ve üst düzey İranlı yetkililer bulunuyor. Çoğu, hassas konuları özgürce tartışabilmek adına isimlerinin gizli tutulmasını talep etti.
Kaynaklardan aktarılan bilgilere göre Esad, Cumartesi günü işini bitirdiğinde, başkanlık ofisindeki yöneticisine evine gideceğini söyledi, ancak doğrudan havaalanına yöneldi.
Yakın çevresinde yer alan bir danışman, Esad'ın medya danışmanı Buthaina Şaban’ı arayarak, "evine gelip bir konuşma yazmasını istediğini" belirtti.
Ancak Şaban eve geldiğinde kimseyi bulamamıştı.
KUZENLERİ NASIL İSYANCILARIN ELİNE GEÇTİ?
Üç danışmana göre, Esad kaçış planını, Suriye Ordusu'nun elit 4. Zırhlı Tümeni’nin komutanı olan küçük kardeşi Mahir’e bile söylemedi. Mahir'in bir helikopterle Irak’a, ardından Rusya’ya uçtuğu bildirildi.
Esad’ın kuzenleri İhab ve İyad Mahluf da Şam’ın isyancıların eline geçmesi sırasında geride bırakılmıştı.
Bir Suriyeli danışman ve Lübnanlı güvenlik yetkilisine göre, ikili bir arabayla Lübnan’a kaçmaya çalıştı, ancak yolda silahlı gruplar tarafından pusuya düşürüldüler.
İhab olay yerinde öldürüldü, İyad ise yaralandı.
Ölümle ilgili resmi bir doğrulama yapılmadı.
HANGİ ROTAYI İZLEDİ?
Beşar Esad, 8 Aralık Pazar günü Şam’dan bir uçakla kaçtı. Uçağın transponderi (radar cihazı) kapalıydı ve Şam’ı ele geçirmekte olan isyancılardan kaçarak radarlara yakalanmadan uçtu.
Bölgesel diplomatlara göre, bu dramatik kaçış 24 yıllık yönetimini ve ailesinin yarım yüzyıllık iktidarını sona erdirdi. Ayrıca 13 yıl süren iç savaşı da aniden durdurdu.
Esad, önce Suriye'nin kıyı şehri Lazkiye'deki Rus Hmeimim Hava Üssü'ne, oradan da Moskova'ya uçtu. Üç eski danışman ve üst düzey bir bölgesel yetkiliye göre, Esad’ın eşi Esma ve üç çocuğu daha önce Moskova’ya ulaşmıştı.
İsyancıların Esad’ın Şam’daki evinde çektikleri videolar, başkanlık kompleksinin apar topar terk edildiğini gösteriyor.
Sosyal medyada yayılan görüntülerde ocakta bırakılmış pişmiş yemekler ve aile fotoğraf albümleri gibi kişisel eşyalar görülüyor.
SON MOSKOVA ZİYARETİNDE OLANLAR
Rusya’nın 2015’teki müdahalesi, Suriye’deki savaşın seyrini Esad lehine değiştirmişti. Ancak bu sefer, ne Rusya ne de diğer sadık müttefiki İran Esad'a yardım eli uzatmadı.
Esad’ın kaçışından önce, iktidarını korumak ve güvenliğini sağlamaları için birçok yerden yardım istediği, ancak bu taleplerin karşılıksız kaldığı aktarıldı.
Esad, 28 Kasım’da Moskova’yı ziyaret etti. Bu ziyaret, isyancı güçlerin ülkenin kuzeyindeki Halep kentine saldırmasının hemen ardından gerçekleşti.
Üç bölgesel diplomata göre, Esad’ın Kremlin’den istediği askeri müdahale talepleri karşılanmadı.
İRANLILARLA SON TOPLANTI
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın Suriye’yi istikrara kavuşturmak için büyük çaba harcadığını, ancak önceliklerinin artık Ukrayna’daki çatışmalar olduğunu söyledi.
4 Aralık’ta İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçı, Şam’da Esad ile bir araya geldi. İranlı bir diplomata göre, Esad bu toplantıda ordusunun isyancılara karşı etkili bir direniş göstermeyecek kadar zayıf olduğunu kabul etti.
Ancak iki İranlı yetkilinin aktardığına göre, Esad İran’dan asker talep etmedi. Çünkü böyle bir müdahalenin İsrail’in İran’a saldırması için bir bahane olabileceğini düşündü.
ESAD'IN, BAŞBAKANA SON SÖZLERİ...
Esad, sonunda kaçınılmaz sona razı oldu ve ülkeyi terk ederek ailesinin 1971’den beri süren hanedanlığına son verdi. Yakın çevresinden üç kişi, Esad’ın başlangıçta Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) sığınmayı düşündüğünü ancak BAE’nin, uluslararası tepkilerden çekindiği için bu talebi geri çevirdiğini belirtti.
Öte yandan, Esad’ın son başbakanı Muhammed Celali, Esad’la yaptığı son telefon konuşmasını aktardı.
Cumartesi gecesi 22.30’da Esad’a Homs’tan Lazkiye’ye doğru büyük bir göç dalgası olduğunu ve halk arasında panik yaşandığını söylediğini belirtti.
Esad ise yalnızca "Yarın göreceğiz" yanıtını verdi. Ertesi gün Esad’a ulaşmak mümkün olmadı. "Yarın, yarın..." onun son sözleri oldu.
