BIST 100 endeksi küresel piyasalarda yaşanan satışların etkisiyle yeni haftaya sert bir satışla başladı.
Küresel piyasalarda Fed'in politika hatası ihtimali ve ABD'de yükselen resesyon beklentileriyle birlikte jeopolitik gelişmelerin etkisiyle rekor düşüşler yaşanırken, Borsa İstanbul da yeni haftaya sert satışlarla girdi.
BIST 100 endeksi güne yüzde 6,7 düşüşle başladı ve endeks bazlı devre kesici devreye girdi.
BIST 30 vadelilerinde düşüşler yüzde 7'ye kadar ulaşmıştı.
Yeni hafta Asya'daki sert satışlarla piyasalarda tarihi bir kasırgaya yol açtı. Japonya hisseleri 1987'den bu yana en sert satış dalgasıyla karşı karşıya Güney Kore'de Kosdaq endeksi rekor düşüş kaydetti.
ABD'de Cuma günü çakılan hisse endeksleri yeni haftaya da negatif girdi. Nasdaq 100 endeksi vadelilerinde düşüş yüzde 6'ya ulaştı.
Piyasalarda Fed'in para politikası patikasına ilişkin fiyatlamalarla birlikte jeopolitik endişeler de satışlara yol açtı.
Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da, Hizbullah’ın üst düzey isimlerinden Fuat Şükrü’nün de Beyrut’ta öldürülmelerinin ardından Orta Doğu’da gergin bir hafta sonu geride bırakıldı.
İran’ın kendi ülkesinde gerçekleşen saldırıya nasıl bir yanıt vereceğine ilişkin tartışmalar sürerken, ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Cuma günü “İran kaynaklı tehditler” karşısında İsrail’in güvenliğine olan desteğini artırmak için bölgeye ilave savaş uçakları ve gemiler göndereceklerini bildirdi.
Aynı gün dünya genelinde çok sayıda havayolu şirketinden uçuş iptali haberleri geldi. Türk Hava Yolları Cuma gecesi için planlanan uçuşlarını iptal etti. Pegasus da İran, Irak ve Ürdün’e yapılması planlanan seferlerini Cumartesi sabahına erteledi.
Axios’un konu hakkında bilgi sahibi üç kaynağa dayandırdığı haberine göre ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken G-7’deki mevkidaşlarına İran ve Hizbullah’ın İsrail’e yönelik saldırılarının pazartesi günü başlayabileceğini söyledi. Haberde, Blinken’ın ABD’nin tam zamanlamayı bilmediğini ancak saldırıların önümüzdeki 24-48 saat içinde başlamasının beklendiğini söylediği belirtildi.
Pazar günü açıklama yapan İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, “İster karada ister havada olsun, savunma açısından hazırlığımız yüksek ve hem hızlı bir yanıt hem de saldırı için hazırlıklıyız. Bize saldırmaya cüret ederlerse ağır bir bedel ödeyecekler” dedi.
Bu arada Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli Pazar akşamı X hesabı üzerinden Türkiye’nin Lübnan için seyahat uyarısının güncellendiğini belirtti.
Paylaşıma göre “Elzem olmadığı sürece Lübnan’a seyahat etmekten kaçınılması” çağrısı yapan Bakanlık, Lübnan’da kalmaları elzem olmayan vatandaşların “mümkünse ticari uçuşlar halen devam ederken Lübnan’dan ayrılmalarını” tavsiye etti.
Devre Kesici Nedir?
Devre kesici uygulaması, borsada kullanılan bir acil durum önlemi. Devre kesici uygulamasının bir diğer ismi de otomatik seans durdurma sistemi. Otomatik seans durdurma sistemi, kendi kendine işleyen bir uygulama olduğu için bu isimle de anılıyor. Peki, otomatik seans durdurma sistemi ya da borsada devre kesici uygulaması ne anlama gelir?
Borsa genelinde ya da hisse özelinde gerçekleştirilebilen devre kesici uygulaması, piyasada belirli bir süre için işlem olanağını durdurur. Borsada ciddi düşüşler yaşandığında alım satım işlemlerini otomatik olarak durduran devre kesici uygulamasını bu yüzden elektrik sigortasına benzetebiliriz.
Borsa Genelinde Devre Kesici Uygulaması Ne Demek?
Devre kesici uygulaması borsa genelinde veya hisseler özelinde kullanılabilir. Borsa endekslerinde devre kesici uygulaması için birden fazla düşüş eşiği yer alır. Örneğin BIST100 iki eşiğe sahiptir. BIST100 endeksinde %5 ve daha fazla oranda düşüş yaşandığında devre kesici uygulanır. Sistem işlemeye başladıktan sonra bu düşüş %7'ye ulaşırsa uygulama ikinci kez gerçekleştirilir.
İkiden fazla devre kesicinin uygulandığı borsalar da mevcut. Örneğin ABD borsalarında üç aşamalı devre kesici uygulaması vardır. %7 ve %13'lük düşüşlerde işlemler 15 dakikalığına durdurulurken bu düşüş %20'ye ulaştığında borsa işleme gün boyu kapatılır.
Borsada Devre Kesici Neden Uygulanır?
Borsada devre kesici uygulaması, yatırımcıyı ve piyasayı korumak amacıyla gerçekleştirilir. Borsada fiyatlar çeşitli etkenler nedeniyle öngörülemeyen şekilde artıp azalabilir. Borsada yaşanan bu dalgalanmalar kimi zaman spekülatif ataklar sebebiyle yaşanabilir. Yatırımcılar, büyük dalgalanmalar karşısında hatalı işlemler yaparak zarara uğrayabilir veya borsaya olan güvenini kaybedebilir. Devre kesici uygulaması devreye girdiğinde yatırımcının hatalı işlem yapması önlenir ve yatırımcının piyasada ne olduğunu anlaması için ona zaman tanınır. Ayrıca devre kesici, değerlerin dalgalanmasını destekleyen işlemleri de belirleyerek onları iptal eder. Böylece piyasa düzenini sağlayan bir otorite oluşturur.
