Karaciğer naklinde Avrupa'da birinci, dünyada ikinci sırada bulunan İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi, geçtiğimiz şubat ayında dünyada ilk 6'lı çapraz nakil yapılarak gündeme gelmişti. Ekonomim yazarı Vahap Munyar da bugünkü köşe yazısında 2002'den bu yana 85'i çapraz olmak üzere 3 bin 700 nakil gerçekleştiren Prof. Dr. Sezai Yılmaz'ın başında olduğu Malatya İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü'nü köşesine taşıdı. Munyar, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a gönderdiği ve "Sayın Cumhurbaşkanı, Bişkek’te karaciğer nakli merkezi kurmayı planlıyoruz. Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi bünyesindeki Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün başarılarını yakından izliyor, bize desteklerini bekliyoruz." dediği mektubu kaleme aldı.
Munyar'ın “Malatya ile Bişkek arasında karaciğer nakli köprüsü kurdular” başlıklı yazısı şöyle;
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Kaparov, bir süre önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a mektup gönderdi:
- Sayın Cumhurbaşkanı, Bişkek’te karaciğer nakli merkezi kurmayı planlıyoruz. Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi bünyesindeki Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün başarılarını yakından izliyor, bize desteklerini bekliyoruz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Ahmet Kızılay’a talimat verdi:
- Kırgızistan, Bişkek’te organ nakli merkezi kurmayı planlıyor. İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi olarak kendilerine yardım edin, ne gerekiyorsa yapın.
Kırgızistan Sağlık Bakanı Prof. Alımkadır Beişenaliye ile Prof. Ahmet Kızılay, Cumhurbaşkanları arasında kurulan diyaloğun ardından işbirliği protokolü imzaladı. Kırgızistan’dan başta tıp profesörleri, doktorlar olmak üzere 74 kişilik bir ekip İnönü Üniversitesi bünyesinde, Prof. Sezai Yılmaz başkanlığındaki Karaciğer Nakli Enstitüsü’nde eğitim gördü.
Kırgızistan Sağlık Bakanı Prof. Beişenaliye, Kırgız doktorların eğitim gördüğü dönemde İnönü Üniversitesi’ni ziyaret etti. Prof. Ahmet Kızılay başkanlığındaki İnönü Üniversitesi ekibi de Kırgızistan’da incelemelerde bulundu.
İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü, bir yandan 74 Kırgız sağlık görevlisi ve doktoru eğitirken, diğer taraftan Bişkek’te Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün kuruluşuna rehberlik etti.
Derken, Bişkek’teki merkezde ilk karaciğer nakli operasyonunun günü geldi. Prof. Ahmet Kızılay ve Prof. Sezai Yılmaz başkanlığındaki bir ekip, dün ilk operasyonda bulunmak, Kırgız meslektaşlarına destek vermek üzere Bişkek’e gitti.
Prof. Ahmet Kızılay, İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün Kırgızistan’la kurduğu “Malatya-Bişkek Karaciğer Köprüsü”nün öyküsünü geçen Cuma akşamı Malatya Girişim Grubu (MGG) Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Başdemir’in ev sahipliğinde Malatya’da gerçekleşen buluşmada anlattı.
Adnan Başdemir, İlhan Kavuk ve Ilıcak Ailesi başta olmak üzere Malatya Girişim Grubu yönetim kuruluna kısa süre önce şu öneriyi götürdü:
- Prof. Sezai Yılmaz, İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü’ndeki ekibiyle 6’lı çapraz nakil yaparak dünyada bir numara oldu. Bu formülle daha fazla sayıda karaciğer hastası sağlığına kavuşabilecek. Sezai Hocamız ve ekibine ödül verelim.
Başdemir, Malatya Girişim Grubu yönetiminden kararı çıkardıktan sonra iş dünyasından bazı dostlarının da katıldığı bir tören düzenledi. Rektör Prof. Kızılay, Prof. Sezai Yılmaz’ı İnönü Üniversitesi’nin “kutup yıldızı” olarak niteledi:
- Sezai Hocamız, üniversitemizde 20 dolayında öğretim üyesini karaciğer nakli konusunda yetiştirdi. Bir nevi kendini klonlamış oldu.
Üniversitenin Turgut Özal Tıp Merkezi’nin altyapısına işaret etti:
- Bünyemizde biri hazırlık için kullanılmak üzere toplam 13 ameliyathane karaciğer nakli için aynı anda kullanılabiliyor. 6’lı çapraz nakil de bu altyapı ve güçlü kadro ile yapılabiliyor. O sırada 13 ameliyathane çalışıyor. Dünyada böyle bir merkez yok. Dünyada bir numarayız.
Karaciğer nakli merkezi kurulmasına öncülük ettikleri Bişkek’te ilk operasyonun 10 Haziran 2024’te (bugün) gerçekleşeceğini bildirdi:
- Prof. Sezai Yılmaz’ın başında bulunduğu 8 kişilik ekip, Bişkek’teki ilk operasyonda bizzat yer alacak.
İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün dünyada birçok üniversiteye örnek olduğunu kaydetti:
- İngiltere ve Almanya’dan ekipler canlıdan canlıya karaciğer nakli konusunda eğitim almak üzere üniversitemize geldi. Pakistan’a gittik, anlaşma imzaladık. Arjantin’den de gelenler olacak.
Prof. Kızılay, İnönü Üniversitesi’nin 49 yıl önce Türkiye’nin 14’üncü üniversitesi olarak kurulduğunu anımsatıp, Malatya başta olmak üzere 11 ilimizi vuran 6 Şubat 2023 Pazarcık ve Elbistan merkezli asrın depremine değindi:
- Deprem, beşeri sermayemize de büyük darbe vurdu. İlimizden ayrılan çok sayıda insanımız oldu. Biz İnönü Üniversitesi olarak özellikle tıp alanındaki hocalarımızı burada tutabilmek için kampüsümüzde 38 metrekarelik vagon evleri Arçelik desteği ile yaptık.
8’inci Cumhurbaşkanı Turgut Özal, memleketi Malatya’daki kendi adını taşıyan Tıp Merkezi’nin bölgenin sağlık üssü olması için yol gösterdi, önünü açtı.
Prof. Fatih Hilmioğlu’nun rektörlüğü döneminde, 24 yıl önce ilk karaciğer nakli operasyonlarını başlatan Prof. Sezai Yılmaz liderliğindeki ekip, gün geçtikçe büyüdü. Sonraki Rektör Prof. Cemil Çelik ve mevcut Rektör Prof. Ahmet Kızılay, Prof. Yılmaz yönetimindeki çalışmaları destekledi.
İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü, yıllık nakil sayısında dünya ikinciliğine yükseldi ve yerleşti. Yıllardır aldıkları cazip teklifler, 6 Şubat depremlerinden yedikleri darbeler Prof. Yılmaz ve ekibini Malatya’dan koparamadı.
Boston College’daki (ABD) iki Türk iktisatçı Prof. Tayfun Sönmez ile Prof. Utku Ünver’in geliştirdiği formülü hayata geçiren Prof. Yılmaz ve ekibi, İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Merkezi’ni 6’lı çapraz nakil ile dünyada birinci sıraya taşıdı.
Hayvandan insana nakil için çalışılıyor
Malatya Girişim Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Başdemir, İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü Müdürü Prof. Sezai Yılmaz ve ekibine ödül verdikleri buluşmaya iş ve akademi dünyasından bazı dostlarını davet etti.Mülkü Girişim Grubu’na ait Malatya Mövenpick Hotel’de gerçekleşen buluşmaya katılanlardan bazıları şöyle:
- Avni Çelik, Turan Tuna, Bekir Hulusi Cansu, Hasan Hüseyin Yavuz, İsmail Uğurlu, Nevzat Altunbüken, Dr. Nevzat Elmalı, Yunus Akdaş, Ömer Gümüştekin, Onur Soysal, İbrahim Aybar, İlhan İmik, Selim Karahan, Özcan Uluğ, Nuri Şapkacı, Prof. Hasan Elik.
Buluşmaya Malatya Valisi Ersin Yazıcı, Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Sami Er, Malatya İl Emniyet Müdürü Ali Çankal da katıldı.
Prof. Sezai Yılmaz, kendisine ve ekibinden 19 kişiye verilen ödülü aldıktan sonra İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün çalışmalarını özetledi:
- İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi’nde ilk karaciğer nakli 26 yıl önceye uzanıyor.
- Gelişmiş ülkelerde karaciğer nakli genelde ölüden canlıya yapılıyor. Beyin ölümü gerçekleşen ve organ bağışında bulunanlardan alınan parça, karaciğer hastasına naklediliyor.
- Bizde organ bağışı çok yaygın olmadığı için canlıdan canlıya nakil yapıyoruz.
- Bir karaciğer hastasına örneğin kardeşinden yapılan nakillerde uyum oranı yüzde 30’larda kalıyor.
- Bizim başlattığımız çapraz nakilde, hastanın kardeşinin karaciğeri kendisine olmazsa bir başkasına uyabiliyor. Onu başka hastaya nakil edip, diğer hastanın vericisinin karaciğerinden parçayı da kardeşiyle uyumsuz olana nakledebiliyoruz.
- Malatya İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü’ndeki çapta altyapı, kadro başka yerde yok. Çok iyi bir ekip yetişti.
- Enstitümüzdeki arkadaşlarımız karaciğer nakli konusunda yeni çalışmalar yapıyorlar. Çok iyi projeleri var. Örneğin, hayvandan insana karaciğer nakli gündeme gelebilecek uygulamalardan biri olacak.
Depremden etkilenmede Malatya ikinci, 119 bin vatandaş konteynerde
Malatya Valisi Ersin Yazıcı, Düzceli olduğunu, 1999 depreminin acısını doğrudan yaşadığını belirtti:- 17 Ağustos 1999 Gölcük, 12 Kasım 1999 Düzce depremini orada yaşadım. Başta amcam olmak üzere yakınlarımı kaybettim. Dolayısıyla depremin acısını bilirim.
11 yıllık vali olduğunu, Malatya’da 10 ay önce göreve başladığını bildirdi:
- Bana daha önce söylüyorlardı, inanasım gelmiyordu. Geldim ve gördüm ki, Malatya yıkım açısından 6 Şubat depremlerinden en çok etkilenen ikinci şehir. İlk sırada can kaybının da çok yüksek olduğu Hatay var.
Malatya’da 119 bin vatandaşın konteynerlerde yaşadığını kaydetti:
- 7 bine yakın kalıcı konut için kuralar çekildi. Yavaş yavaş evlere geçiliyor. Çarşı olarak bilinen ve ticaretin döndüğü şehir merkezinde yıkılan dükkanların yerine yenilerinin yapılması için kazıklar çakıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız orada çalışmaları yürütüyor.
Ardından ekledi:
- Sahada hâlâ çok sorun var. Bizim de eksiklerimiz, kusurlarımız olabilir. Bunların bize iletilmesinden memnun oluruz. Ben buraya teşekkür ve dua almaya geldim. 11 yaşında parasız yatılı okumaya başladım. O günden beri 44 yıldır bu devletin ekmeğini yiyoruz.
Kendisini, “Ne kadar çalışsak bu devlete borcumuzu ödeyemeyiz” yaklaşımıyla motive ettiğini vurguladı:
- Biraz daha zamana ihtiyaç var. Eminim ki Malatya, deprem öncesinden daha güzel olacak.
