2020 yılında keşfedilen ve toplam büyüklüğü 710 milyar metreküp olan Karadeniz Doğal Gazına ilişkin gazeteci Fatih Altaylı www.fatihaltayli.com.tr 'de dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. Altaylı, “Son seçimler öncesinde de Karadeniz’de müthiş doğalgaz yatakları bulmuş ve ülkenin makus talihini değiştirecek bir adım atmıştık. Hatta bazı salaklar kombileri yakın, camları açın diye isterik çığlıklar atıyorlardı. Ulaştığım güvenilir kaynaklar, dağın doğurduğunu ama fare doğurduğunu gösteriyordu.” ifadelerini kullandı.
Altaylı'nın 'Karadeniz gazında hayal kırıklığı' başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
Anlık haberlerle, özellikle de seçim arifelerinde gelen haberlerle heyecanlanan ama sonra haberi de, heyecanını da unutan bir milletiz.
Son seçimler öncesinde de Karadeniz’de müthiş doğalgaz yatakları bulmuş ve ülkenin makus talihini değiştirecek bir adım atmıştık.
Hatta bazı salaklar kombileri yakın, camları açın diye isterik çığlıklar atıyorlardı.
Göğü ısıtacak kadar doğalgazımız vardı.
Her görgüsüz gibi yoğurdu bol bulup bir taraflarına süreceklerdi.
Aradan bir yıldan biraz fazla zaman geçti ve ben de Türkiye’yi zengin edecek bu doğalgaz yatağında durum ne diye şöyle bir araştırdım.
Ulaştığım güvenilir kaynaklar, dağın doğurduğunu ama fare doğurduğunu gösteriyordu.
Enerji sektöründe veri üretimi ve veri analizi konusunda dünyanın en önemli ve saygın kuruluşu olan ve “Woodmac” olarak anılan Wood Mackenzie’nin verilerine göre, Türkiye’nin ilk derin deniz gaz üretim sahasında gaz çıkartılıyordu ama çıkarılan gaz beklentilerin çok ama çok gerisinde idi.
Aşağıda verdiğim tablo “beklenen üretim kapasitesi” ile “gerçekleşen üretim” arasındaki farkı gösteriyor.
Tablodaki vahamet üretimin düşük olması değil, üretimin giderek yükselmemesi.
Yani azdan başlayıp yukarı giden bir üretim yok. Tam aksine düşen bir üretim var.
TPAO’nun buradaki üretimde başarılı olmaktan çok uzak olduğu iddia ediliyor.
Rezerv, öngörü ve gerçekleşen üretim arasındaki farkın nedenini, dünyanın en büyük hidrokarbon üreticilerinden birinin üst düzey yöneticilerinden birine sordum.
“Görüldüğü kadarı ile konseptte ve üretim planlamasında hata yapılmış. Kuyular karaya direkt sualtından bağlanmış. Yeterli basınç olmadığı için de üretim düşük gelmiş. Bunu arttırmak mümkün. Ancak yapılması gereken pahalı bir yatırım var. Şimdi kuyunun olduğu yerde ya sualtında ya da yukarıda platform kurarak kompresör sistemi kurarak basınç sağlamaları ve gaz miktarını bu yolla arttırmaları gerekecek. Bu da ciddi bir maliyet unsuru. Hem ilk yatırım hem de işletme olarak. Sonuçta dağ fare doğuruyor diyebilirim. Ne yazık ki Türkiye’nin kaderini değiştirecek bir olay gibi görünmüyor ve şu ana kadar hedeflerin çok ama çok gerisinde” bilgisini aldım.
Bunun üzerine biraz daha araştırdım.
TPAO çoktan bununla ilgili yatırımı başlatmış ve siparişi vermiş bile.
Subsea 7 bu ayın ilk günlerinde Türkiye’ye ilk su üstü yüzer platformunu satmış bile.
Bu platformun fiyatı 350 ila 500 milyon dolar arasında.
Subsea 7 Sakarya gaz sahasında başından beri var ve üretimin hedeflenenin bu denli geri kalmasında onun da payı var ama bu işten kârlı çıkan da yine Subsea 7 çünkü yarım milyar dolarlık yeni işi alan da yine aynı İngiliz firması.
Yani anlayacağınız kombileri yakıp, pencereleri açmak başka bir kışa kaldı.
O kış hangi kış bilmiyorum.
Ama pek yakın bir kış değil.
“Karadeniz'de gaz keşfinin tarihçesi”
TPAO, Ağustos 2020'de Tuna-1 kuyusunda 320 milyar metreküplük bir doğal gaz keşfi gerçekleştirdi. Ekim 2020'de Tuna-1 kuyusundaki sondaj tamamlandığında, kuyudaki rezerv miktarı 85 milyar metreküplük revizyonla 405 milyar metreküp olarak güncellendi. Haziran 2021'de Amasra-1 kuyusunda 135 milyar metreküplük yeni bir rezerv keşfi gerçekleştirildi. Yeni keşiflerle Karadeniz'deki toplam doğal gaz rezervi 540 milyar metreküpe ulaştı. Aralık 2022'de ise söz konusu rezerv DeGolyer & MacNaughton adlı bağımsız kuruluşun yeniden değerlendirme çalışması sonucu 652 milyar metreküp olarak tekrar güncellendi ve Çaycuma-1 kuyusunda 58 milyar metreküplük yeni bir rezerv keşfi daha gerçekleştirildiği açıklandı. Böylece Karadeniz'deki toplam rezerv miktarı Aralık 2022 itibarıyla 710 milyar metreküpe ulaştı.
