Salgının ardından gelen Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle tüm dünyada yaşanan tahıl kıtlığı Türkiye’yi de derinden etkiliyor. Pahalı girdiler nedeniyle Türkiye’nin tahıl üretimi ve tahıla dayalı ihracatının düşeceğine kesin gözüyle bakılıyor. İktidar, Ukrayna ve Rusya tahılının piyasalara ulaşmasını sağlamaya çalışıyor. Rusya Türkiye üzerinden ambargoyu aşmak istiyor, Ukrayna tahıl için açılacak deniz koridorundan yönelebilecek saldırıdan kaygı duyuyor.
İstanbul’da bugün BM, Ukrayna, Rusya temsilcilerinin katılımı ve Türkiye’nin kolaylaştırıcılığı ile “Tahıl Zirvesi” yapılacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hem Kurban Bayramı hem de diğer konular nedeniyle Putin’in de aralarında bulunduğu birçok liderle görüşmeler gerçekleştirdi. Rus heyetlerinin daha önce Türkiye’de tahıl konusundaki temaslarının ardından BM temsilcilerinin de katılımıyla bugün yapılacak zirvede konu yeniden ele alınacak.
Savaş nedeniyle tahıl ihracı güzergâhının kapanması, Çin gibi ülkelerin stoklamaya yönelmesi nedeniyle fiyatların aşırı artması nedeniyle dünya çapında sorun yaşanıyor. Avrupa ülkeleri bu sorunu en az hisseden bölge. Kara ve demiryoluyla Polonya ve Romanya üzerinden tahıl alımı yapabiliyorlar. Ancak tahıl, daha ucuz olan deniz yolunun kullanılamaması nedeniyle bir miktar pahalıya geliyor.
Üçüncü Dünya Ülkeleri özellikle de tahıl ürünlerini tamamen ithal eden Ortadoğu ülkeleri ise pahalıya da olsa bu ürünleri alamama riskiyle karşı karşıya. Örneğin Mısır tükettiği tüm tahılı ithal ediyor. Hatta “Mısırlıları sokağa dökecek tek şey ekmek fiyatlarına yapılacak zam” olarak gösteriliyor. Bu anlamda bölge ülkeleri ciddi sıkıntı içinde bulunuyor.
İKI ÜLKENİN ÇEKİNCELERİ
Ukrayna, Mariupol gibi tahıl ihracını yaptığı bir liman kentini kaybetmiş durumda. Karadeniz kıyılarında aynı kayıpları yaşamamak için özellikle Odessa kıyılarını denizden mayınlamış durumda. Stoklarındaki tahılı satmak isteyen ve yeni mahsüle depolarında yer açmak isteyen Ukrayna, özellikle Karadeniz kıyılarından yeni bir saldırı kaygısı taşıyor. Bu kaygı nedeniyle sağlam güvenceler karşılığı Karadeniz kıyılarındaki mayınları kaldırmak istiyor.
Tahıl Rusya’nın da önemli ihraç ürünleri arasında yer alıyor. Ancak savaş nedeniyle getirilen ambargolar yüzünden tahılını taşıyacak gemi, sigorta firması bulamıyor. Tahıl ticareti karşılığında alacağı dövizin ülkesine aktarılmasını sağlayacak bankacılık sistemlerini kullanamıyor. Rusya, bu işlemlerin Türkiye üzerinden yapılıp yapılamayacağı konusunda uzun müzakereler yürüttü. Türkiye’nin taraflarla yürüttüğü görüşmelerde belli bir mesafe alınmış durumda. Görüşmeler, “Rusya’nın ambargoyu delme” tartışmasına dönüşmezse, tarafların daha ileri bir noktaya gelebileceği değerlendiriliyor.
Kaynak: Cumhuriyet- Sertaç Eş
