Emeklilik başlangıcı 18 yaşının doldurulduğu tarih kabul edilmekle birlikte 8 Eylül 1999 öncesi farklı hesaplanıyor. İşsizlik Sigortası Kanunu'nu yürürlüğe girmeden önce (8 Eylül 1999 öncesi) sigortalı olanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu geçerli olup işe girişin 18 yaş öncesinde ya da sonrasında olmasına bakılmadan giriş tarihine göre kademeli sisteme tabidir. Yine 18 yaş altı çalışmada sigorta başlangıcı olarak kabul edilmesinin bir başka istisnası da 1 Nisan 1981 yılı öncesinde işe girilmesi. Bu dönemde çalışmaya başlayanlar yaşları 18'in altında da olsa ilk defa sigortalı olunan tarih kabul edilir bu da emekliliği öne çeker. Bu gruptakiler 14 yaşında ilk defa sigortalı olsa da sigortalılık başlangıcı kabul edilerek emeklilik şartları buna göre hesaplanır. 18 yaşından önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları primleri prim ödeme gün sayılarının hesabına dâhil edilir. Sabah Gazetesi'nden Hazal Ateş'in haberi şöyle;
Emeklilikte 18 yaş öncesi sigorta başta olmak üzere merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
1- Sigorta primlerimin 18 yaşından önce yatırılmasının emekliliğime bir etkisi var mı?
Bu yaştan önceki sürelere ait sigorta günleri kaybolmuyor, emeklilikte aranan prim gün sayısında hesaba katılıyor. Bu yaştan önceki çalışmaların emekliliğe etkisinde Nisan 1981, Eylül 1999 öncesi tarihi önem taşıyor. Sigortalılık süresinin bu yaşın doldurulduğu tarihte başlayacağına yönelik hüküm 1 Nisan 1981 öncesi sigortalı çalışmaya başlayan SSK'lıları etkilemiyor.
2- 18 yaş altı çalışmaların sigorta başlangıcı kabul edilmesine yönelik istisnalar neler?
Bu tarihte sigortalı olanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 81. maddesi geçerlidir. Buna göre çalışanlar 18 yaş öncesinde ya da sonrasında olmasına bakılmadan işe giriş tarihine göre kademeli sisteme tabidir. Bir diğer istisna da Nisan 1981 yılından önce girenler için geçerli. Başladıkları tarihte isterse 14 yaşında olsunlar sigortalılık başlangıç tarihi kabul edilir ve emeklilik buna göre hesaplanır.
3- Çocuk yaşta sigorta malullük ve ölüm aylığı bağlatır mı?
Sigortalıya malullük aylığı bağlanması ve ölümü halinde yakınlarına ölüm aylığı bağlanmasında önemli rol oynar.
Genel Sağlık Sigortası ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre uzun vadeli sigorta olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi çalışmak sigorta başlangıcı olarak kabul edilir. Bunun için de 18 yaşın doldurulduğu tarih başlangıç kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen primler sadece prim ödeme gün sayısı hesabına katılır. Ekim 2008 öncesi SSK, Bağ-Kur kapsamındakilere yaşlılık aylığında geçerli olan 18 yaş uygulaması ölüm ve malullük aylıklarında uygulanmaz. Örneğin 16 yaşındayken sigortalı çalışmaya başlayan ve 1000 prim günü olan bir kişiye çalışma gücünün yüzde 70'ini kaybettiğinde 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 prim günüyle malullük aylığı bağlanır.
4- Çocukları küçük yaşta sigorta ettirmek erken emekli eder mi?
Emeklilik koşulları 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere 3 döneme ayrılıyor. 2008 öncesinde küçük yaşta sigortalı gösterilenler bugün erken yaşta emekli olabiliyor. Eylül 1999 öncesi sigortalı olan kadınlar 56, erkekler 58 yaşında SSK'dan emekli aylığına hak kazanıyor. Nisan 2008 tarihinden önce girişi olan kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduğunda 7 bin prim günüyle SSK'dan emekli olabiliyor. Bu dönemde çalışmaya başladığında 18 yaşın altında olanlar prim günü, yaşı doldurduğunda emekli aylığına hak kazanıyor. Bugün itibariyle çocukları sigortalı yapmak erken emeklilik hakkı sağlamıyor.
5-Farklı sicil numaralarımın olması emekliliği olumsuz etkiler mi?
Birden çok SSK numarası ciddi sıkıntılara neden olabilir. Emeklilik öncesi mutlaka sicil numaralarının birleştirilmesi gerekiyor.
6- Emeklilik dilekçesi vermeden önce yaptığım yaş düzeltmesinin bir etkisi olur mu?
Emeklilik açısından ilk defa sigortalı olarak çalışılmaya başlanan tarihte nüfus kaydındaki doğum tarihi geçerli kabul edilir. İlk defa çalışmaya başladıktan sonra mahkeme kararıyla yapılan düzeltmeler emeklilik işlemlerinde geçerli kabul edilmiyor. Sigortalı olunan tarihten önce yapılan yaş büyütmeleri emeklilik açısından kabul ediliyor.
7- Staj dönemini borçlanabilir miyim?
Eğitim döneminde yapılan stajlar emekliliğe esas olan uzun vadeli sigorta primi olarak ödenmiyor. Bu nedenli sigorta başlangıcı kabul edilmiyor. Ancak doğum borçlanmasında başlangıç olarak kabul ediliyor. Staj sonrası doğum yapan kadın çalışanlar, tescil şartını yerine getirmiş kabul ediliyor.
8- Borçlanma emekliliği ne kadar öne çeker?
Sigortalı çalışmadan önce askerliğini yapanlar prim günü eksik olmasa da borçlanmaya giderek erken emekliliğe hak kazanabilir. Bazı durumlarda bir günlük borçlanma emeklilik tarihini 1 yıl öne çekebilir.
Kaynak: Sabah- Hazal Ateş
