Dünya gazetesi yazarı Şeref Oğuz, Rusya-Ukrayna savaşına işaret ederek ekonomide "en kötünün" henüz görülmediğini ifade etti. Oğuz "Zira hiperenflasyon süreci başımızı kaldırmamıza izin vermeyecek. Ham petrol 108 dolar, Brent petrolüm varil fiyatı 110 dolar. Bu seviyeler zirve olur mu? Putin; 150 dolar’a kadar zorlayacaktır." dedi.
Oğuz, yaşanan küresel gelişmelere karşı Merkez Bankası'na ilişkin "Faiz artırmayı deneyecektir" diyerek, mevcut negatif reel faizin sürdürülemez olduğuna işaret etti.
Mart ayına ilişkin ise Oğuz "Rusya-Ukrayna arasındaki yüksek gerilimin etkileri devam edecek. Başımızdaki enflasyonla mücadele etmediğimiz için enflasyondaki küresel tırmanışı izleyeceğiz. Yeni müjdeler ve paketler gündemde olacak. Zor zamanlar için alternatif tüm kaynakların hareket ağırlığının artacağı bir dönemde olacağız. Bu dönem yönetildiği takdirde hasarımız sınırlı kalır. Yönetilmediği oranda ise ek fatura koyulacak önümüze" ifadelerini kullandı.
Yazının tamamı için tıklayınHiperenflasyon nedir?İşte Hiperenflasyon nedenleri ve çözümleri...
Hiperenflasyon, "dörtnala enflasyon" olarak da adlandırılır. Paranın değerinin yitirdiği en şiddetli enflasyon biçimidir. Peki hiperenflasyon neden olur?
HİPERENFLASYON'UN NEDENLERİ
Hiperenflasyonun en önemli nedeni aşırı parasal genişlemedir. Merkez Bankası bağımsız olmayan devletlerde para politikasını da hükûmet yönetir. İşte bu noktada hükûmetin maaşların ödenmesi, yatırım ya da bütçe açığının kapatılması için kontrolsüzce para basma kararı alması çok yüksek enflasyona neden olur.
İkincil olarak, ülkede siyasi istikrarın olmadığı, hükûmetlerin ortalama ömürlerinin 1-2 yıl olduğu durumlarda iktidar partisi, seçimlerin tekrarlanacağı ve halkın kendilerini cezalandırıp tekrar iktidara taşımayacağı beklentisi taşımaları durumunda kendilerinden sonra gelecek partinin iktisadi planlarını bilerek ve isteyerek bozacak kısa vadeli gayrı-iktisadi kararlar alabilirler. Özellikle gelişmemiş ve yeni gelişmekte olan ülkelerde gözlemlenen bu durum, ileride arz ve talep yönlü daralmalara yol açacak derin ekonomik krizlere sebep olabilir.
HİPERENFLASYON ÇÖZÜMLERİ
Düşünülenin aksine kısa vadede %400'lük enflasyonu düşürmek %40'lık enflasyonu düşürmekten daha kolaydır. Çünkü böyle durumlarda daha önce siyasi maliyet yüzünden alınamamış tedbirler daha kolay alınabilmektedir. Üstelik %400'lük bir enflasyonu %200'e indirmenin siyasi kazancı, %40'lık enflasyonu %20'ye indirmekten daha fazla olabilir. İkincil olarak, çoğu zaman hiperenflasyona neden olan aşırı parasal genişlemeyi kontrol altına almak bile enflasyonu daha makul düzeylere indirmek için yeterli olabilmektedir.
Uzun vadeli çözümler için bütçe disiplinini sağlayacak reformların yapılması ön koşuldur. Bunun için de kararlı bir finansal istikrar programı uygulanmalıdır. Bu program dahilinde kurumsal açıdan yapılanma, vergilendirilmeyen tabanı vergilendirmeye çalışma, vergi idaresinin iyileştirilmesi ve harcama önceliklerinin kesin olarak belirlendiği bir mali reform ön şarttır.
