Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, CNN TÜRK'te Ahmet Hakan'ın sunduğu Tarafsız Bölge programında Türkiye'nin yeni ekonomi stratejisinde detayları ve son durumu aktardı. Radikal düşüşten sonra salınımlarla kurun normale döneceğini söyleyen Bakan Nebati, parası "vadeli TL mevduat" sisteminde olanların "dolar çıktı mı, düştü mü?" gibi sorunlarının kalmadığını belirtti. 20 Aralık gecesi dolaylı, dolaysız hiçbir şekilde müdahalede bulunulmadığını ve vatandaşın bir yarışa girip dövizini bozdurmak için ellerinden gelen gayreti gösterdiğini vurgulayan Bakan Nebati, "Biz dış saldırı yapılacak bütün yolları kapattık. Çok net şekilde işimize hakimiz." dedi. Zarar eden bütün vatandaşlara çağrıda bulunan Bakan Nebati, "Kim ki döviz gidiyor, kendinize tedbir alın ve adımlarınızı atın diyorsa dava açın. Bunlar sizi yanlış şeye yönlendirdiler." ifadelerini kullandı. 2023'e girerken enflasyon diye bir olgunun kalmayacağını söyleyen Bakan Nebati, nedenini tek tek sıraladı. Öte yandan Bakan Nebati, kur korumalı sisteme katılımın şu ana kadar 59,8 milyar TL olduğunu duyurdu.
Bakan Nebati'nin konuşmasından satır başları şu şekilde;
Bunları ciddiye almıyorum açıkçası. Cımbızlama Türkiye'de bir hastalık halini aldı. Bir bakıyorsunuz bir cümle kurmuşsunuz, içinden 2 kelime alıp onu söylemişsiniz diyorlar. Bunu hastalıklı bir biçimde pedagojiktir. Olacak şey değil. Dünyanın her yerinde okula gidersiniz 3-5 tane cins tip vardır, ya da askerde çalıştığınız yerde olur bu insanlar. Allah böyle yaratmış. Bunlar sosyal medyayla büyük bir fırsat yakaladı. Adı cismi yok. Bunu bir de profesyonelce yapanlar var. Cımbızlama yöntemiyle algı operasyonu yapıyorlar.
DOLARDA SON DURUM
Önceki gün veya geçen günlerden 11,5 liradan doları TL mevduata çevirip Merkez Bankası'na verenler var. Canı yanıyor mu? Yanmıyor. Vadeli TL mevduatı olan yükselişten etkilenmeyecek. 12 lira ile açıklayanlar 3-5 gün sonra daha düşük rakama geldiğinde parası karşılanıyor. Dolar çıktı mı gitti mi geldi mi diye bir sorunları kalmadı.
Dolar bugün 12.64'teydi. 18 liranın üstünden bugünlere kadar gelmiş durumdayız. 18 liraya doğru giderken ki rakamlar sürekli değişti, yukarıya doğru. O dönem içinde doların bu kadar radikal bir düşüşten sonra çok hızlı şekilde, bunun salınımlarının çok hafif gelmesi beklenemez. Bu salınımlar yukarı, aşağı oynaya oynaya kendi dengesine girecek.
Bize 'Hiçbir şeye müdahale etmeyin' diyorlar. Serbest piyasa bu değil. Biz de ülkenin serbest piyasa koşulları dışındaki eylemlerinin doğru olmadığını söylüyor, ikaz ediyor, gereğini yapıyoruz.
20 ARALIK'TA NE OLDU?
Bu salınım çok uzun sürmeyecek. 3 ay süre ile, açıkça Türkiye'nin makroekonomik göstergeleriyle bağdaşmayan, yapay bir fırtına estirildi. Dolar 18 liralara kadar geldi. 20 Aralık önemli bir gündür, Cumhurbaşkanımızın manifestosu doları 18 liradan 11 liralara kadar gelmesine sebep oldu. O gece dolaylı, dolaysız hiçbir şekilde müdahalede bulunulmadı. Vatandaş bir yarışa girdi ve dövizini bozdurmak için ellerinden gelen gayreti gösterdiler. Biz dış saldırı yapılacak bütün yolları kapattık. Çok net şekilde işimize hakimiz.
Müdahalede bulunulmadığının kanıtı var. Bir süre sonra bunlar açıklanıyor zaten. 3 ay sonra ortaya çıkacak. Doların yükseldiği falan yok. Bu, salınımların kendi haline gelmesi. Küçük yatırımcılar çarpıldı. Kılavuzları doğru değildi; sosyal medya, troller, siyasal partilerin temsilcileri... Bunlar sadece AK Parti iktidarına ve cumhurbaşkanımıza zarar vermek için köpürttükçe köpürttüler.
Bir siyasal iktidar, seçime 1.5 yıl var, seçime giderken dövize yükseltmeyi göze alır mı? Almaması gerekir çünkü Türkiye'de herkes dolara bakar.
MUHALEFETE MESAJ
Muhalefet partisi için çok büyük bir imkan elde edilmiş. 'Geliyor gelmekte olan' diyor. Onların sloganını kullanıyorsun diyorlar, onların kullandığı her şeyi kullanacağım, onlara bir şey bırakmayacağım. Şunu bilsinler: Geldi, gelmekte olan geldi.Tamamen psikolojik bir harpti, bu harpte zirveye ulaştılar 20 Aralık'a kadar. Küçük yatırımcılara zarar veren de onlardır. Sahte belgeler yayınladılar. 52 firma bu yıl halka açıldı, tarihi rekor kırıldı. Bunları da öyle bir noktaya getirdiler ki gerçekliği olmayan bir şekilde küçük yatırımcıyı Döviz almaya ikna ettiler.
Son 3 aylık operasyon içerideki küçük yatırımcılar başta olmak üzere kurumların da verdiği algı operasyonu, psikolojik harpti. Bu insanların ahı, maddi olarak zararlarını kim karşılayacak?
MB başkanlığı yapmış bir kişi "Tam alım zamanı, gidin alın"diyorsa, hayatının en büyük falsosunu yaptı. Bizim açımızdan da en önemli kazanım şu: Size kılavuzluk yapanın derdi siz değilsiniz, derdi başka bir şey.
"DÖVİZ GİDİYOR' DİYENE DAVA AÇIN"
Ben zarar eden bütün vatandaşlara açık çağrıda bulunuyorum: Kim ki döviz gidiyor, kendinize tedbir alın ve adımlarınızı atın diyorsa dava açın. Bunlar sizi yanlış şeye yönlendirdiler.
Ekonomik modeller dünyada sürekli değişiyor. Türkiye 2002 yılında yola çıkarken bir model çizdi ve bu modelle yürüdü AK Parti iktidarıyla. Ucuz döviz, cari açık fazla, yurtdışından bol bol sıcak para getir ve borçlan. O dönemin koşulları bunu gerektiriyordu. 2013 yılında bir şeyin farkına vardı Türkiye: Enflasyon düşmüş, faiz onun da altında, şahane bir tablo. Ama sorunları görüyor. TL'nin değeri yüzde 110'a çıkmış. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 56, 'İmdat' diyor rakamlar. Cari açık veriyorsun, en tehlikelisi de çok sıcak para var. Makroekonomik göstergeler işaret veriyor, cumhurbaşkanımız da bu yönde adımlar atmaya başlıyor.
2018'de korkunç bir döviz atağı yaptılar, 2019'da 2 tane atakta bulundular. Cumhurbaşkanımız 'Faiz arttırılmayacak' diyor. 'Buna inanmıyorum' diyor, birileri de 'Bu bir kutsal metindir, arttırman lazım' diyor. Cumhurbaşkanımız buna göre adımını atıyor. Ben inanıyorum faizin arttırılmaması gerektiğine.
20 Aralık'ta bu açıklamaları cumhurbaşkanımız dışında herhangi bir kişi yapmış olsaydı aynı etkiyi görebilecek miydik? Ben sanmıyorum.
MUHALEFETİN 'GİZLİ FAİZ' İDDİASI
Bu hikaye, Türkiye'de yaşayan, bu toprakların insanlarına yönelik bir çözümdür. Türk insanı faize mi önce bakar dövize mi? Türk insanı dövize bakıyor. Madem ki dövize bakıyorsun, sana onun, bunun etkilerinden arındırılmış bir imkan vereyim diyoruz. Dövizini likidite çevirme, sana o günkü döviz kuru üzerinden fiyat yapalım diyoruz. 10 bin doların varsa 3 ay, 6 ay sonra 10 bin dolar garantisi verelim sana diyoruz. Doları 10 liradan aldın, 9 liraya düştüyse 10 bin dolarını yine alıyorsun.
Hazine'ye zarar veriyorsunuz diyenlere net bir soru soruyorum: 84 milyon insana dolar 1 lira artarken 450 milyar liralık bir borcu yüklemek mi iyi yoksa döviz gene yükselsin, aradaki farkı Hazine veya MB ödeyecek, bu aradaki farkı 84 milyona yüklemek mi daha iyi?
Adam dolarla hiçbir şey almıyor, döviz arttığı kadar fiyatları arttırmış. Bununla yanlış yapıyorlar. 2022'ye girerken Türkiye enflasyon hariç bütün sorunlarını temizlemiş.
2022'ye çok düşük bir cari açıkla giriyor, bütçe açığı sınırların altında, dünyayla karşılaştırmasında en önemli büyümeyi gerçekleştiren ülke, pazartesi günü bir rekor daha açıklanacak. Turizm gelirlerinde patlama bekleniyor. Tarihinde ilk defa İspanya'dan fazla turist çekti bu yıl. Türkiye 2022'de cari fazlaya doğru koşuyor. Döviz fiyatlarındaki bu köpükten dolayı 3, 6, 9, 12 ay sonra benim zarar etmem mümkün değil.
TL mevduat sistemi ortak aklın eseri. Sayın Cumhurbaşkanımız dünyaya meydan okumuş. 'Dünya 5'ten büyüktür' demek çok büyük bir sözdür. Bunları söylüyor birileri ama demek ki zaman, mekan, şart, bunların bir araya gelmiş olması gerekiyordu ki bu olsun. Karşı çıkanlar hala kendilerini New York'ta, San Fransisco'da bir üniversitenin kampüsünde sanıyorlar.
NEDEN 20 ARALIK'TA AÇIKLANDI?
MB artık müdahale etme zamanının geldiğini gördü. Artık MB'nin sadece tedbir almasıyla çözülebilecek noktayı aştığı anda biz devreye girdik. 16'dayken MB müdahil oluyordu. Bir destek kuvvet olarak geldi.
Ülkede mevduat hesaplarının yüzde 70'i dövize doğru gidiyor. Siz TL'den dövize kaçan bir millet görüyorsunuz. Yastık altında dünya kadar dolar, Altın var. Bunu ekonomiye bu şekilde kazandıracağım.
HAZİNE'DE OLMAYAN PARAYLA GARANTİ Mİ VERİLDİ
Bir ülkenin iktidarı kumar oynar mı parayla? Bu, Türk vatandaşının dövize karşı oynanan bu oyunlardan korumadır. Türk ekonomisinin birilerin oynayabileceği bir yere götürmekten engelleyen en önemli adımlardandır. Bunların şaşkınlığı anlayamamalarından kaynaklanıyor.
O akşam tedbirler açıklandı. Binlerce insan hesabını internet üzerinden bozdurdu. Bunun dışında izah edilecek bir şey yok. MB yapmadı. O gün yapılan ve başımıza gelen güzel şeyin, öncesinden bu kadar net, sert olacağını kimse tahmin edemez. Dramatik bir düşüştü. Birkaç gün içinde görülmesi beklenen etkiyi bir saatte yakaladık. O akşam benim cebime bir lira girmedi. 6 x 450 milyar lira milletin cebine geri gelmiş oldu.
Dövize bağlı mevduat hesapları zaten küçük yatırımcıları korumak üzerine yapıldı. Büyükler, yani finansal okuryazarlığı olanlar bu işin köpük olduğuna inanıyorlar zaten. Küçük yatırımcıları onlar bilerek tuzağa düşürdüler.
DOLAR İÇİN ÖNGÖRDÜĞÜNÜZ BİR RAKAM VAR MI?
Türkiye serbest piyasaya sahip bir yapı. Bu yapıda oyuncuları serbest bırakırsanız optimal noktaya kendi kendine gelir. Köpük gitti, gidiyor, gitmeye devam edecek. Şu rakamda sabitlenmesini beklemek gibi bir şey doğru değil. Uluslararası konjonktür, dünya ekonomisi, salgının seyri, bunlar göstergeleri her zaman etkiler. TL şu anda normal değerlerine göre değersiz.
Köpüğün devam ettiğini söyleyeyim. Küçük yatırımcılara diyorum: Bu finansal enstrümanları kullanın ve sakın onların peşine takılmayın.
TL vadeli mevduat sistemine katılım bugün 51 milyar liraya geldi. Bireysellerin 162 milyar dolara düşmüş durumda, 169'lardan geldi.
KATILIM 59.8 MİLYAR TL
TL vadeli mevduat sistemine katılım bugün 59.8 milyar liraya geldi. Bireysellerin 162 milyar dolara düşmüş durumda, 169'lardan geldi.
Bankadaki dövizini TL'ye çevirip döviz korumalı şekilde tutması istediğimiz şey. O zaman optimal noktaya gelir, zorlarsanız da gitmemeye başlar. Bizim için önemli olan bireylerin TL'nin dövize gitmesini engellemekti. İkincisi de dövizi olanların dövizini bozdurup TL mevduat hesabına geçmesiydi, bu da çok iyi gidiyor.
"GÖZ HER ŞEYİ ANLATIR"
Gözler bir aynadır, ruhun aynasıdır. Göz her şeyi anlatır. Birinin gözlerinden okursunuz mutlu mu mutsuz mu olduğunu. Rakamlarla ilgili bir şey sordu. Rakamı size söyleyeyim de bunun ötesinde bir şey var; siz benim enerjimi görmelisiniz, hissiyatımı hissetmelisiniz. Çünkü ekonomi rakam demek değildir. Ekonomide güven rakamlardan daha önemlidir. 18 Aralık'a kadar aynı rakamlarla, makroekonomik göstergelerle yürüyoruz, dolar 18 lira. Cumhurbaşkanımız tedbir paketini sunuyor, sabah dolar 11 lira.
Ekonomi gözlerdeki ışıltıdır.
DOLARDAKİ DÜŞÜŞÜN FİYATLARA YANSIMAMASI
Yarından itibaren biz sahadayız. Yanlış yapan bizi hisseder. Hazine ve Maliye'nin Maliye tarafı sahaya inerse fena iner. Şimdi eylem zamanı. Kamu otoritesini hissetmediğiniz anda o ülke çöker. Yanlışlık yapanların tespitinde Ticaret Bakanlığı çalışıyor. Fahiş işi yapanlar tespit edilmiş durumda. Zannediyorlar ki Ticaret Bakanlığı'nın kestiği ufak bir cezayla kurtulacak, hayır. Bundan sonra Maliye bu işin içine girer. Bize ihbar geliyor, şu firma şu yanlışları yapıyor diye. Vergi incelemesinden tutun da diğer her türlü enstrümanın kullanılacağı alan oluşturulmuş demektir bu.
FAHİŞ FİYATLA MÜCADELE
Fahiş fiyat sorunu vardır tespiti yaptık. Piyasada fiyatlama o günkü kur üzerinden yapılmadı. Dolar 12 lira, bu nasıl olsa yükselecek diye fiyatlama 14 üzerinden yapıldı. O psikoloji kötü bir şeydir, şimdi onu yıktık. İkincisi, dövizle hiç işi olmayanlar bile fiyatını dövize göre arttırdı. Onun hepten indirmesi lazım. Köpük kalktıysa sen de oradaki uygun köpüğü kaldır diyoruz. İhbarları değerlendireceğiz artık. Bu çok sert bir mücadele yöntemi. Fiyat artışlarına yönelik çok sert bir mücadele yöntemi yarından itibaren başlıyor.
ENFLASYON BEKLENTİSİ
Enflasyon aralık ayı itibarıyla 1 birim yüksek gelmiş olacak. Bu yükseklik kısa sürede negatife dönecek çünkü özellikle yüksek bazla gideceğiz. Bu enflasyona karşı bizim sıkı mücadelemiz başlayacak. Bu kara tablonun üzerinde gelecek her şey bizi ak tabloya doğru götürecek.
TÜİK 550 bin kalemde fiyat sorgulaması yapıyor. Aralık ayının ilk üç haftası çıktı, dördüncü haftasında daha fiyat düzeltmeleri yapılmadı. Fiyat düzeltmeleri yapılmadığı için enflasyon aralık ayına yapıştı. Döviz kurunun yüksekliğinden kaynaklanan sıkıntı giderildiği için köpükler gidiyor, enflasyona bunun da pozitif yönde etkisi olacak.
"2023'E GİRERKEN ENFLASYON KALMAYACAK"
2023'e girerken enflasyon diye bir olgumuz kalmayacak. Çünkü bu, olumlu bir kısır döngüye girdi. Makroekonomik göstergelerde problemimiz yok; tüketicide, bireylerde psikoloji düzeldi; salgınla ilgili ciddi bir savaşım var; turizm gelirlerinde patlama bekliyoruz; emtia fiyatlarında düşme eğilimi başladı; tüm bunları topladığımızda biz bunun enflasyona yansımasını pozitif şekilde göreceğiz. Bundan sonraki aylarda düşme, 2023 Ocak ayına geldiğimizde bu işlerin çok iyi bir noktaya geldiğini hep beraber göreceğiz.
Yaza şunu göreceğiz... Bizim enflasyonla ilgili bir avantajımız var: Yaşadık ve çözdük. Sorunu biliyoruz, çözümünü biliyoruz. Cari fazlaya gittiğimiz bir dönem olacak yaza doğru.
Enflasyondan etkilenen kesim sabit gelirlilerdir, dar gelirlilerdir. AK Parti hükümetleri dar gelirlerin ücretini hep enflasyonun üstünde tuttu.
Münazara ortamından tartışma dönen bir Türkiye'deyiz. Benim böyle bir dünyam yok; ben dinlerim, konuşurum, anlamaya çalışırım, cevap veririm. Diyorum ki Hazine ve Maliye Bakanı olarak 20 Aralık akşamı hiçbir şekilde müdahale olmadı. TC bireyleri kendileri muhteşem bir davranış sergilediler. Müdahale edilmesi gereken dönemlerde zaten açıkça söylüyoruz.
"BU MİLLETLE DALGA GEÇMEYE BAŞLARSAN FENA TOKAT ATAR"
59.8 milyar çok çok iyi bir rakam, katlanarak da gidiyor. Şu anda vatandaş güvende, vatandaş dövizini bozuyor, TL mevduat hesabından faydalanmaya başladı, vatandaş bu işi yapıyor artık. Karşı tarafın söyleyebileceği bir argüman kalmadı artık ellerinde. Bu milletle dalga geçmeye, bu millete zarar vermeye başlarsan fena bir tokat atar. 20 Aralık'ta bu millet fena bir tokat attı, karşı taraf bunu hazmedemiyor. İktidara geleceğim diye hayal kuranlar var ya, 3 ay o kadar kaptırdılar ki kendilerini, 3 ay mutlu yaşattık onları, iktidar sarhoşluğu yaşattık onlara. Biz 3 ay boyunca yaşadığımız sıkıntıları bertaraf etmeyi başardık. Bu başarının birinci sebebi sayın cumhurbaşkanımız ise ikinci sebebi 84 milyon içinde sağduyulu olanlardır.
"ERKEN SEÇİM YOK"
Erken seçim yok. 2023 Haziran ayında tam zamanında ve güçlü bir şekilde biz seçime gideceğiz. Cumhurbaşkanımız bunu 3 yıldır söylüyor. Erken seçim diye bir şey yok. Aradan alacağınız hiçbir ima ile bu olmayacaktır.
KDV ÇALIŞMASI
Gerçekten çok ses getirecek, KDV'nin sadeleştirilmesi piyasadaki başta üreticileri tüketicilerin başta olmak üzere herkesin ittifak edebileceği yalın bir sistem getireceğiz.
YASTIK ALTINDAKİ ALTINLAR
Yastık altında tuttuğun altının sana bir katkısı yok. Altının olduğunu, likidite olduğunu ve dövizden kaynaklı arttığını biliyorsun. Paraya ihtiyacın var gidip bozduruyorsun. Nasıl bozduruyorsun alım satım farkıyla. Ekonomiye kazandıramadığın için atıl duruyor. Altını getir, 14 ayardan şu kadar. Safa döndürelim sertifikanı verelim. Sen bu sertifikayla git altınını ya da bileziğini al istediğin zamanda. Böylelikle alım satım farkından kurtuluyorsun. Senin hiçbir kaybın yok, kârı da var. 5 bin ton diyoruz. Tahminler yapıyoruz. Döviz karşılığı 280 milyar dolar. Yüzde 10 girse dolar aşağı doğru kaçar. Siz de peşinden kaçarsınız. Bu tutacak bir enstrüman. Bunu geliştirip, çeşitlendiriyoruz. Önümüzdeki ay devreye girecek. Ayrıntılarını, işlemin nasıl olduğunu anlatacağız.
YENİ ENSTRÜMANLAR
Yeni enstrümanlarla ilgili hiçbir şey söylemeyeceğim. Bir akşam kabine sonrası Cumhurbaşkanımız yeni enstrümanı ilan eder. Piyasayı şaşırtmak hoşuma gidiyor. Daha ziyade "öldük, bittik" diyenlerin şaşırması hoşuma gidiyor.
ARAÇ VE AKARYAKITTAKİ ÖTV
Araç satışlarında bir düşme yok, araç kuyrukları var ve talepleri karşılayamıyorlar. ÖTV'yi niye düşürelim?
Türkiye'de yaşadığımız bir problem attığınız geçici adımları, kalıcılaştırmak yönünde baskı yapıyorlar. Geçici olduğunu bile bile normale döndüğünüz zaman, her taraftan ses çıkıyor. Biz petrol üreticisi değiliz. Doğalgaz üreticisi değiliz. 2023'te doğalgaz üreticisi olacağız. Şu anda doğalgazı döviz fiyatıyla alıyorum. Almanya'da Euro, dolarla alıyor. ABD'de de dolarla alıyor. Kim olursa olsun dövizle alıyor ben de dolarla alıyorum. Bunu nereye kadar sübvanse edebilirim? 10 milyar doların karşılığı 125 milyar TL.
Biz serbest piyasayı her alanda gözetiyoruz. Eğer bulunduğu konum itibariyle 5 liraya satması gereken fiyatı 16 liraya satıyorsa bu fahiştir. Şimdi bir su fiyat 2 lira diyelim. Gittiğiniz lüks bir otelde kahve içmek istediğinizde yanındaki suyu 25 lira derse bu fahiş midir?
