BBC, Eylül 2019’da, sahte bir kripto para birimi ile yatırımcıları 4,5 milyar dolar dolandırdıktan sonra ortadan kaybolan ve FBI tarafından aranan Bulgar Ruja Ignatova'nın olağanüstü hikayesini aktarmaya başladı.
BBC, Bulgar Ruja Ignatova'ya ne olduğunu anlamak için izini sürdük. BBC Eye Araştırma Birimi ve BBC Panorama, onun bir Bulgar organize suç örgütü lideri şüphelisiyle yakın bağlarını ve vahşice öldürüldüğü iddialarını inceledi.
Ignatova çalınan milyarların keyfini mi çıkarıyordu, yoksa kendisini korumaları için para ödediği insanlar tarafından öldürülmüş müydü?
Oxford Üniversitesi mezunu Ruja Ignatova, Bulgaristan'da doğdu ve Almanya'da büyüdü. 2014 yılında OneCoin kripto para birimini piyasaya sürmeden önce finans alanında başarılı bir kariyeri vardı.
Ignatova, dünya çapında milyonlarca insanı OneCoin'e yatırım yapmaya ikna etti ve ilk Bitcoin yatırımcılarının elde ettiği devasa getirileri gölgede bırakacağına söz verdi.
Ancak, Dr Ruja olarak bilinen Ignatova aslında, Bitcoin gibi kripto para birimlerinin temelini oluşturan dijital kayıt sistemini kullanmadan, akıllıca gizlenmiş bir yatırım dolandırıcılığı oluşturmuştu.
Almanya ve ABD'den denetçilerin Ekim 2017'de kendisini yakın takibe almaya başladığı sırada Ignatova, Ryanair ile Sofya'dan Atina'ya uçtu ve bir daha ondan haber alınamadı.
BBC geçen yıl boyunca ona ne olduğunu ve hayatta olup olmadığı hakkında daha fazla bilgi edinmeye çalıştı.
Bunları anlamanın yolu yakın çevresinde kim olduğunu belirlemekten geçiyordu.
Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ile birlikte ABD Gelir İdaresi (IRS) için OneCoin'e ilişkin soruşturmayı başlatan Richard Reinhardt, BBC'ye soruşturmayı yürütenlerin daha önce adını kamuoyuna açıklayamadığı önemli bir isim hakkında bilgi verdi.
BBC'ye göre, bu kişi Ignatova'yı güvende tutma görevini verilen ve Taki olarak bilinen Hristoforos Nikos Amanatidis'ti.
Reinhardt, 2023 sonlarında emekliye ayrılmasından bu yana verdiği ilk röportajında, "Bize, onun fiziksel güvenliğinden büyük bir uyuşturucu satıcısının sorumlu olduğu söylendi" dedi ve ekledi:
“Taki birden fazla kez gündeme geldi, münferit bir durum değildi. Bu yinelenen bir konuydu.”
Bu, halihazırda sahip olduğumuz bilgilerle örtüşüyordu; ABD hükümeti avukatları 2019'da Ignatova'nın güvenlik şefinin Bulgaristan'da önemli bir organize suç figürü olduğunu söylemişti ancak onun adını vermemişti.
Bir hukukçu, "Bulgaristan'da çok önemli bir uyuşturucu kaçakçısının OneCoin ile yakından bağlantılı olduğuna ve [Ruja Ignatova'nın] kişisel güvenlik görevlisi olarak görev yaptığına dair kanıtlarımız var" demişti.
Bu, bir gün önce bir başka ABD hükümeti avukatının, mahkemede Ignatova'nın "ortadan kaybolmasıyla bağlantılı" olduğunu söylediği "güvenlik şefi" ile aynı kişiydi.
Reinhardt'a göre Ignatova, çoğunluğun düşündüğünden çok daha sofistike bir suçluydu:
"Beyaz yakalı bir suçlunun, abartılı bir uyuşturucu kaçakçısı veya mafyayla birleşimi gibi."
Bu teori, BBC tarafından görülen Europol belgeleriyle destekleniyor gibi görünüyor. Sızan belgelere göre Bulgar polisi, 2017'de ortadan kaybolmasından önce Ignatova ile Taki arasında bağlantı kurmuştu.
Belgelerde polis, Taki'nin uyuşturucu kaçakçılığından elde edilen gelirleri aklamak için OneCoin'in mali ağını kullandığından şüphelendiği belirtiliyor.
Doğduğu Bulgaristan'da Taki'nin neredeyse efsanevi bir statüsü var: El Chapo veya Pablo Escobar.
Zanlının bir Bulgar organize suç örgütünün başı ve bir uyuşturucu kaçakçısı olduğundan yaygın olarak şüpheleniliyor. Kendisi ve arkadaşları hakkında ülkede silahlı soygun, uyuşturucu kaçakçılığı ve cinayet iddialarıyla soruşturma başlatılmıştı, ancak herhangi bir nedenle hiçbir zaman başarılı bir şekilde yargılanmadı.
Bulgaristan'da Taki'nin yolsuzlukla bağlantılı yetkililerle birlikte bir suç örgütü yönettiği yönündeki iddiaları araştıran ve bu iddialara inanan, eski bakan yardımcısı Ivan Hristanov, "Taki Bulgaristan'da bir mafya lideri. Müthiş güçlü" diyor.
"Taki bir hayalet. Onu asla göremezsiniz. Sadece onunla ilgili şeyler duyarsınız. Size başka insanlar aracılığıyla ulaşır. Dinlemezseniz ortadan kaybolursunuz.
"Ignatova'yı yabancı ajanlar dahil tüm bu soruşturmalardan koruyabilecek tek kişi Taki'ydi" diye ekliyor.
BBC Bulgaristan hükümetine yetkililerin yolsuzluk suçlamalarıyla ilgili ulaştı. Yanıt alamadı. Başkent Sofya'daki savcılık, "suçları ve suç işlemiş olması muhtemel kişileri örtbas etmediğini" söyledi.
Taki'nin şu anda Dubai'de yaşadığına inanılıyor; Ignatova burada lüks bir daire satın aldı ve OneCoin dolandırıcılığından elde ettiği on milyonlarca doları banka hesaplarına aktardı.
Taki ve Ignatova'nın nasıl tanıştığı ya da başından beri OneCoin'le ilişkisi olup olmadığı bilinmese de birçok kaynak, yakın bir kişisel ilişkileri olduğunu ve Taki'nin Ignatova'nın kızının vaftiz babası olduğunu söylüyor.
Ignatova'ya yakın bir Bulgar kaynak BBC'ye, kadının koruma için Taki'ye ayda 100 bin euro kadar ödeme yapmış olabileceğini söyledi.
Ignatova ile Taki arasında başka mali bağlar da var gibi görünüyor.
Europol belgeleri, Ignatova'nın Bulgaristan'ın Karadeniz kıyısındaki şirketlerinden birini Taki'nin eşine bağlayan bir arsanın satışına ilişkin karmaşık bir anlaşmadan bahsediyor.
Gizli polis belgeleri, eski bir casus olan Ignatova'nın danışmanı Frank Schneider tarafından BBC'ye iletildi.
Bize eski patronunun “dolandırıcılarla” ve “gangsterlerle” çalıştığını anlattı.
Schneider ile Fransa'daki evinde röportaj yaptığımızda, OneCoin dolandırıcılığıyla bağlantılı olarak ev hapsindeydi ve ABD'ye iade edilmeyi bekliyordu. Ancak isimleri açıklamaya hazır değildi:
"Size kim olduğunu söylemeyeceğim çünkü bir ailem var... Bu gerçekten ciddi bir organize suç."
Anacak nihayetinde Ignatova'nın koruyucusu saldırgana dönüşmüş de olabilir.
2022'de Bulgar araştırmacı gazeteci Dimitar Stoyanov ve haber kanalı Bird.bg'deki meslektaşlarına, öldürülen bir Bulgar polis memurunun evinde bulunan bir polis raporu verildi.
Belgede bir polis muhbiri, Taki'nin kayınbiraderinin sarhoşken, Ignatova'nın 2018 sonlarında Taki'nin emriyle öldürüldüğünü ve cesedinin parçalanıp İyonya Denizi'ndeki bir yattan atıldığını söylediğine kulak misafiri olduğunu ayrıntılarıyla anlatıyor. Stoyanov bu ifadenin "çok, çok mümkün" olduğunu söylüyor.
Stoyanov, polis belgesinin gerçekliğinin Bulgar yetkililer tarafından doğrulandığını ve Taki'nin birçok suç ortağının Ignatova'yı öldürttüğü teorisine inandığını belirtti.
Ancak BBC iddiayı bağımsız olarak doğrulayamadı.
İş ortakları, Taki'nin OneCoin dolandırıcılığıyla olan bağlantılarını ortadan kaldırmak isterken, aranan Ignatova'nın kendisi için bir sorun haline gelmesiydi.
Bu ortaklar arasında Interpol tarafından cinayet suçlamasıyla aranan Kuro olarak bilinen Krasimir Kamenov da yer alıyor.
Stoyanov, Kuro'nun Taki'nin suç faaliyetlerini Ignatova'nın önünde tartıştığını duyduğunu söylediğini belirtti. Buna göre Kuro bu konuda onu sorguladığında Taki, "Endişelenme, onu ölmüş bil" diye yanıt verdi.
Kuro ayrıca, Taki'nin Ignatova'nın öldürülmesi emrini verdiği iddiası da dahil olmak üzere CIA ile Taki hakkında konuştuğunu iddia etmişti.
Kuro'ya yakın kaynaklar BBC'ye bu toplantının 2022'nin sonlarında gerçekleştiğini doğruladı.
Mayıs 2023'te Kuro, karısı ve onun için çalışan iki kişiyle birlikte Cape Town'daki evinde suikasta kurban gitti. Güney Afrika polisi hâlâ katilleri arıyor ancak Bulgar eski bakan yardımcısı Hristanov, Kuro cinayetinin Taki ile bağlantılı olduğuna inanıyor:
"Taki hakkında çok fazla şey bildikleri için bazı kişilerin ortadan kaldırılması gerekti.
“Bu halka açık bir infazla aleni bir mesaj veriyordu: Kiminle uğraştığınıza dikkat edin”.
Gazeteci Dimitar Stoyanov, Ignatova'nın öldürülmesiyle ilgili suçlamaları yayımladığından beri kendisinin ve meslektaşlarının ölüm tehditleriyle karşı karşıya kaldıklarını belirtti. Gazeteci, kariyerinde dördüncü kez Bulgaristan'ı geçici olarak terk etmek zorunda kaldıklarını söyledi.
Stoyanov iddia edilen herhangi bir cinayetin nedenini bildiğini iddia etmiyor, ancak mülk kayıtları ve görgü tanıklarının ona söylediğine göre, Ignatova'nın ortadan kaybolmasından bu yana Bulgaristan'daki mülklerinin bir kısmı artık Taki ile bağlantılı kişiler tarafından kullanılıyor.
Taki, Ignatova'yı öldürttüğü iddiaları nedeniyle hiçbir zaman tutuklanmadı. Ignatova'nın cesedi hiçbir zaman bulunamadı ve vakayı inceleyenler, onun hakkında dava açmak için yeterli kanıtları olmadığını söylüyor.
Ancak eski IRS müfettişi Richard Reinhardt, Ignatova'nın ölmüş olabileceğini düşünüyor. Her ne kadar onun ölümünü Taki ile ilişkilendiren herhangi bir kanıt görmese de bunun uyuşturucu kartellerinin çalışma şekline uygun olduğunu söylüyor:
"Hırsızlar arasında onur yoktur... kartellerin ne kadar şiddet yanlısı olduğunu bilerek, eğer [Taki] onun kendisine bir tehdit olarak gördüyse... muhtemelen yakalanmak yerine ondan kurtuldu."
BBC, Taki'nin avukatlarına bu soruşturmadaki iddialar hakkında sorularını iletti ancak yanıt alamadı.
Ignatova, 2022 yılında FBI'ın En Çok Aranan On Kişi listesine girdi ve bugün de yerini koruyor.
BBC ekibi, cinayet iddiasının ardından da Ignatova'nın nerede olduğuna dair çeşitli görüş ve ihbarlar aldı; buna 2022'de Yunanistan'da onu yakalamak için yapılan başarısız polis operasyonunun ayrıntıları da dahil.
Ölümüne dair söylentiler, dikkatleri olaydan uzaklaştırmak için yapılmış bir başka zekice manevra olabilir.
Durum böyleyse, kaçak yaşaması yıllar geçtikçe muhtemelen zorlaşacaktır.
Hristanov, "Bir noktada Elvis Presley'nin hala hayatta olabileceğini düşünmek gibi... Bu pek de muhtemel değil" diyor.
Reinhardt'a göre FBI, "insanları sırf eğlence olsun diye İlk On listesinde tutmuyor". Ancak bir kişiyi yalnızca öldüğüne dair "kesin bir kanıt" olması durumunda listeden alıyorlar. Ve koşullar göz önüne alındığında, Ruja Ignatova için bu asla mümkün olmayabilir.
Bu da en azından şimdilik kayıp "Kripto Kraliçe"nin hâlâ aranan bir kadın olduğu anlamına geliyor.
