Bilim insanları vücuttaki yaşlı, işlevini kaybetmiş "zombi" hücreleri seçerek sağlıklı olanları etkilemeden yok eden yeni bir molekül keşfetti. Bu gelişme yaşlanma karşıtı yeni tedavilerin önünü açabilir.
Vücuttaki bazı hücreler zamanla düzgün çalışmayı bırakarak işlevsel olmayan "zombi" hücrelere dönüşebiliyor. Bu hücreler birikmeye başladığında dokuların yaşlanmasına yol açabiliyor.
Yakın zamanda Aging adlı bilimsel dergide yayımlanan yeni bir çalışma, bu yaşlanan (ya da bozulan) eski hücreleri, laboratuvar ortamında yetiştirilen doku kültüründe sağlıklı hücreleri etkilemeden yok eden yeni bir molekül tespit etti.
Aralarında Birleşik Krallık'taki Leicester Üniversitesi'nden isimlerin de bulunduğu araştırmacılar CUDC-907 diye adlandırılan molekülün, kanser tedavisi sonrası vücutta kalan yaşlı hücreleri de "etkili bir şekilde ortadan kaldırabileceğini" belirtti.
Kişinin yaşamı boyunca vücuttaki hücreler, mutasyon birikimlerine yol açabilen güneş ışınımı gibi çeşitli stres türlerine maruz kalıyor.
Mutasyona uğramış bu hücrelerin kanserli hücrelere dönüşmesini önlemek için vücut belirli noktalarda savunma mekanizmalarını harekete geçirerek ya apoptoz diye bilinen bir süreçle hücrenin kendisini öldürmesini sağlıyor ya da bu hücrelerin yaşlanmasını tetikliyor.
Bu, hücrenin halen canlı olmasına karşın artık işlev göremediği, yaşamla ölüm arasındaki bir tür "zombi" hali. Üstelik hücre, zombi halini çevresindeki diğer sağlıklı hücrelere kopyalayan maddeler üretmeye de başlıyor.
Gençlerde vücut bu hücrelere etki ederek dokuları temizler. Fakat yaşlandıkça bağışıklık sistemi, hayati önemdeki bu bakımı yürütmeyi bırakır ve zombi hücreler dokularda birikerek yaşlanmaya neden olur.
Senolitik adı verilen bazı ilaçların bu yaşlı hücreleri ortadan kaldırarak hayvanların yaşam süresiyle kalitesini artırma potansiyeli taşıdığı görülmüştü.
Yeni çalışmadaysa CUDC-907'nin sağlıklı hücreler üzerinde çok az yan etki doğurarak, yaşlı hücreleri "etkili ve özel" olarak yok edebildiği bulundu.
Çalışmanın ortak yazarı Salvador Macip şöyle diyor:
Bulduğumuz ilaç yaşlı hücreleri güçlü bir şekilde yok ediyor ve bazı kanserlere karşı etkisi de halihazırda araştırılıyor. Bu nedenle çifte etkiye sahip olabilir: Hem kansere hem de kanserin yeniden ortaya çıkmasına yol açan yaşlı hücrelere karşı etkili olabilir.
Halihazırda hayvan modelleri üzerinde deney yapmaya başlamayı uman araştırmacılar iyi sonuçlar elde edilirse insanlarda klinik testlere başlamayı planlıyor.
Bilim insanları molekülün Alzheimer gibi diğer hastalıklarda görülen, yaşlanan hücre birikimini önlemede de kullanılabileceğini tahmin ediyor.
Dr. Macip, "Belki de ilaç yoğun dozda verildiğinde beyni temizleyip hastalığın ilerlemesini önleyebilir. İdiopatik pulmoner fibroziste de yaşlanmanın kendinden ziyade ilerlemesini yavaşlatmada fayda sağlayabilir" diyor.
