Rusya-Ukrayna savaşı sadece Ukraynalı mülteci yaratmıyor işlerini kaybeden, zorunlu askerliğe girmek istemeyen ve ekonomik şartların daha da ağırlaşmasından korkan birçok Rus vatandaşı da ülkesini terk ediyor. Türk Hava Yolları’nın her gün tarifeli 5 sefer üzerinden karşılıklı İstanbul-Moskova uçuşları sürüyor. Türkiye de alınan yaptırımlar konusunda henüz çekimser. İşte tüm bunlar Rusya’dan kaçanların önemli bir adresinin de Türkiye olmasını sağlıyor.
Dünya gazetesinden Şebnem Turhan'ın bankacılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre; son haftalarda Rus vatandaşlarının banka hesabı açma taleplerinde yoğun bir artış var. Bunun yanı sıra Rusya’da patlayan kripto para hacmi de Rus vatandaşlarının Rusya’nın uyguladığı para kontrolü önlemlerini aşmanın bir yolunun da kripto paralardan geçtiğini gösteriyor.
TL cinsi hesap açılıyor
Rusya Merkez Bankası, yurtdışına para transferini kısıtladı. Ardından 9 Eylül'e kadar ruble karşılığı döviz satışını askıya aldı. Rusya Merkez Bankası bankalardaki döviz hesaplarından para çekilişine 10 bin dolar sınırı koyarken, üzerindeki miktarları ruble olarak alınabileceğini açıkladı. Tüm bu kısıtlamalar göç eden Rus vatandaşlarının da işlerini zorlaştırmış durumda.
Bilgi veren bankacılık kaynakları şubelerde yoğun bir Rus vatandaşı akımı gözlediklerini dile getiriyor. Yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’de TL hesabı açabilmeleri için ikametgâh adresi, vergi numarası, pasaport numarası ve mobil telefon numarası bilgilerini vermeleri yeterli oluyor. Edinilen bilgiye göre çoğu banka şubesi ikametgahı geçerli sayarak hesap açıyor. Ancak en önemli konu bu hesaplar TL ile açılıyor hiçbir banka kesinlikle Ruble kabul etmiyor. Ruble artık konvertible bir para birimi değil. Peki bu TL hesaplar Ruslara nasıl bir fayda sağlıyor?
Bankacılık kaynakları bunun iki duruma işaret ettiğine dikkat çekti. Birincisi yeni bir yaşam oluşturma ikincisi ise TL hesabının ardından yabancı para hesabı açarak döviz birikimlerini sisteme kaydettirebilmek. Rusya’da işlerin daha kötüye gidebileceğini düşünen Rus vatandaşlarının yeni bir ülkede yaşam kurmak için en önemli ihtiyaçlardan biri olan banka hesabına sahip olmasının önemli bir adım olduğunu belirten bankacılık kaynakları gelecek dönemde yoğun bir Rus mülteci grubuyla karşı karşıya kalınabileceğine vurgu yaptı.
İkinci durum ise bankacılık sistemine entegrasyon sağlayabilmek. TL hesabını açtıktan sonra döviz hesaplarıyla yanlarında getirmelerine izin verilen yani ülkeden nakit olarak çıkarılabilecek limit olan 10 bin dolara kadar paralarını bankacılık sistemine kaydetmiş oluyorlar. Yanlarında 5 bin dolara kadar izin var ama bu sınırlamalardan önce gelen Ruslar çok daha fazla miktarı kayıt altına geçirmiş olabilir. Böylece Türk bankaları üzerinden birikimlerini Avrupa veya diğer ülkelere çıkarmaları da mümkün.
Kripto para platformları kullanılabilir
Bir diğer yöntem ise kripto para piyasası olarak öne çıkıyor. Kripto işlem hacminin son haftalarda Rusya’da rekor kırmasını da analistler bu durumun yansıması olarak yorumladı. Dünyanın en büyük kripto para borsası Binance ve Avrupa’nın en büyüğü Kraken platformlarını Ruslara kapatmadılar. Ve bu sistemlerde Ruble ile işlem yapmam hala mümkün. Ruslar bankacılık sistemine girmeden, dünyanın herhangi bir ülkesinden herhangi bir ülkesine kripto para gönderebiliyorlar. Ruble olarak Rusya’dan aldıkları kripto parayı dolara çevirip Avrupa’daki borsadan veya global borsalardan almaları mümkün. Türkiye’deki kripto para platformlarında ise Rus vatandaşlarının hesap açması biraz zor. MASAK’a bağlı olmasalar da ilk günden beri kripto para platformları TC kimlik şartı uyguluyor. O nedenle Türkiye’de kripto paradan TL’ye dönmek için ise yüksek komisyonlarla aracı bulabilirler veya kripto para uzmanlarının verdiği bilgiye göre Kapalıçarşı’da bu işlemi gerçekleştirebilirler. Ya da Türkiye’ye geldiklerinde yine Avrupa'daki borsalarda dolara dönüp onu Türkiye’de TL olarak alma şansları da var. Öte yandan Rusların İstanbul ve Antalya'da konut satın alma ve kiralama taleplerinde de yoğun artış yaşandı.
MIR sistemiyle TL-TL işlemleri yapılıyor
Kredi kartı devleri Visa ve Mastercard'ın, Rus bankalarını yasaklamasının ardından Rusların MIR sistemi yeniden tartışılır oldu. Türkiye’de Vakıfbank, Ziraat Bankası ve İş Bankası MIR kart ile işlem yapılmasına yönelik anlaşmalar yapmış durumda. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre MIR’e dahil olan bu bankaların geçmiş dönemlerde de işlem hacmi milyon TL’yi zor buluyordu. Rus turistlerin ağırlıklı olarak harcamalarını Visa ve Mastercard ile yaptığı belirtiliyor. Bir bankacılık kaynağı MIR sisteminde bankaların TL-TL üzerinden mahsuplaştığını Ruble’nin kullanılmadığını dile getirdi.
Şebnem Turhan / Dünya
