Reuters, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'na güvenini kaybetme aşamasına geldiğini, son haftalarda ikili arasındaki iletişimin de azaldığını yazdı.
Reuters’ta yer alan habere göre kaynaklar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sadece yedi ay önce göreve getirdiği Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu’na güvenini kaybetme aşamasına geldiğini, son haftalarda iletişiminin de belirgin şekilde azaldığını söylediler.
Reuters’a bilgi veren üç kaynaktan ikisi daha erken sürede daha düşük enflasyon ve daha düşük faiz politikası uygulanabileceğinin Erdoğan’a geçmişte söylendiğini, ancak gerçekleşmenin eylül itibarıyla buna yakın bile olmadığına dikkat çektiler.
Bu haberle dolar/TL, 8,97 ile rekor tazeledi.
GÖREVİNE SON VERİLECEK Mİ?
Reuters kendisine bilgi veren kaynaklardan oluşan memnuniyetsizliğin Erdoğan’ın Kavcıoğlu’nun görevine son verme ile sonuçlanıp sonuçlanmayacağı hakkında fikir sahibi olamadı.
Konunun hassasiyeti nedeniyle ismini vermek istemeyen kaynaklara göre, Erdoğan daha önce beklediği faiz indirimlerinin geçtiğimiz aya kadar yapılamamış olmasından hayal kırıklığı yaşadı.
Kavcıoğlu’nun Cumhurbaşkanının güvenine hâlâ sahip olup olmadığı soruna haberin yazıldığı sırada Cumhurbaşkanlığı’ndan yanıt verilmedi.
2,5 YILDA 3 BAŞKANI GÖREVDEN ALDI
Erdoğan geçtiğimiz 2.5 yılda çoğunlukla faiz politikalarında yaşanan görüş ayrılığını neden göstererek üç merkez bankası başkanını aniden görevden aldı. Bu dönemde TCMB’nin kredibilitesi ve para politikası öngörülebilirliği de ciddi anlamda azaldı.
Analistler TCMB son faiz indiriminin, kendini faiz düşmanı olarak da tanımlayan Erdoğan’ın TCMB üzerindeki etkisini de kanıtladığını belirtiyor. Yükselen enflasyona rağmen Erdoğan uzun süredir yatırımların önünü açmak, daha çok istihdam yaratmak için düşük faiz istediğini söylüyor. TL ise buna tepki olarak değer kaybediyor.
Son faiz indirimi kararının beklenen etkiyi yapmamasının ardından TCMB Başkanı Kavcıoğlu’nun görevden alınıp alınmayacağı piyasada daha yakından izlenirken, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener dün Erdoğan’ın TCMB başkanını yakın zamanda “harcayacağını” söyledi.
Akşener TL’deki değer kaybının gerçek sorumlusunun Erdoğan olduğunu, ancak kendisini “temize çıkarmak” için yine de TCMB başkanını görevden alacağını söyledi.
KIRILMA NOKTASI
Cumhurbaşkanlığına yakın iki kaynak Kavcıoğlu’nun enflasyonu düşürmekte son aylarda başarısız olduğuna ve Cumhurbaşkanın başkan ile önceki konuşmalarında söylenenlerin gerçeklememiş olduğuna dikkat çektiler ve bunun bir “kırılma noktası” olduğunu da söylediler.
“Cumhurbaşkanı’nın TCMB başkanına olan güveni sarsıldı” diyen konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak, TCMB’den beklenin “hızlı faiz indirimleri” olmasına karşın “aylarca” bir önceki Başkan Naci Ağbal tarafından belirlenen %19 olan faizlerin sabit tutulduğunu söyledi ve şöyle devam etti:
“Erdoğan ve Cumhurbaşkanlığı net olarak söyleyeyim halen faizlerin yüksekliği ve uygulamalar nedeniyle Kavcıoğlu ve TCMB’nin uygulamalarından memnun değil.”
Kavcıoğlu’nun Cumhurbaşkanının güvenine hala sahip olup olmadığı sorusuna TCMB yanıt vermedi.
Diğer iki kaynak da süreçteki memnuniyetsizliği teyit ederken, bunun dördüncü bir başkan değişimiyle sonuçlanma riski olduğuna da dikkat çektiler. Böyle bir değişim son 12 ayda TCMB’nin üç farklı başkan görmesi anlamına gelirken piyasalarda volatiliteye de neden olabilir.
İkinci bir kaynak Kavcıoğlu’nun artık Cumhurbaşkanı ile “sağlıklı bir iletişimi” kalmadığını söyledi ve “Bir görevden alma olur mu? Bunu sadece Erdoğan bilir elbette. Ama üç merkez bankası başkanı görevden alındıktan sonra yeni bir merkez bankası başkanı daha görevden alınırsa bu sefer eleştirinin en yukarı yönelmesi de mümkün” dedi.
SOK KULLANMA TARİHİ
TCMB Eylül ayında Erdoğan’ın da uzun süredir beklediği faiz indirimini yaptı ve politika faizini 100 baz puan düşürerek yüzde 18’e çekti. Faiz indirimi sonrası TÜFE yüzde 19.58 ile 2.5 yılın zirvesini görürken TCMB’nin daha yakından izleyeceğini belirttiği çekirdek enflasyon göstergeleri de Eylül’de yükseldi.
Analistlere göre Erdoğan’ın para politikasında belirleyici olması da TL’nin son 3 yılda %50 değer kaybetmesinde belirleyici bir sebep oldu. Bu sürecin neredeyse tamamında Türkiye’de çift haneli enflasyon görüldü.
TL’deki bu değer kaybı Türkiye’de yaşayanların satın alma gücünü eritirken, bu ekonomik görünüm en geç 2023’te gerçekleşecek seçimler öncesi şimdiden oy kaybı olarak anketlerde hissediliyor.
Erdoğan faizleri yüzde 19’a yükselten Ağbal’ı Mart ayında görevden alarak yerine Kavcıoğlu’nu atamıştı. Daha sonra Erdoğan Haziran ayında TCMB Başkanı ile görüştüğünü, Ağustos itibarıyla enflasyonun düşüşe geçeceğini söylemişti. Bunu takiben halka hitaben aynı konuşmasında Ağustos ayı sonrası için enflasyon düşüşü ve faiz indirimi sinyali vermişti. Enflasyonda beklenen düşüş ise gerçekleşmedi.
Enflasyon sadece Türkiye’de değil pandemiden çıkışın da etkisiyle tüm dünyada artış eğiliminde. Emtia fiyatlarındaki artış da son dönemde bir çok merkez bankasını zorlayan bir süreç oluşturdu. Gelişmekte olan bazı ülkeler bu dönemde para politikasında sıkılaştırmaya beklenenden çok erken başlarken TCMB gevşeme sürecine girdi.
Analistlere ve muhalefete göre Erdoğan’ın başında olduğu Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ekonomik sorunların da önemli bir nedeni.
Reuters’ın güncel bir analizine göre akademisyenler kalıcı düşük faiz ortamının mevcut ya da benzer adımlarla oluşmasını mümkün görmüyorlar.
Aynı analize göre Erdoğan’ın seçimler öncesinde faiz indirimlerinin ekonomiyi canlandıracağı görüşü de yüksek enflasyon ve TL’deki değer kaybı nedeniyle işe yarayacak gibi görünmüyor.
Akşener, bu haftaki konuşmasında, “Şimdiden söyleyeyim bu artışların sorumlusu Merkez Bankası başkanı değildir. Bu maliyetlerin esas sorumlusu Türk devletini ucube bir sisteme hapseden, Türkiye ekonomisini akıl dışı teorilerine kurban eden ve her olayda elini yıkayıp çıkmasıyla bilinen Erdoğan’ın ta kendisidir. Nitekim eminim ki bu olaydan da elini yıkayıp çıkmak için TCMB başkanını yakın zamanda harcayacaktır” dedi.
Sistemi “çöp öğütür gibi bürokrat öğüttüğü” söyleyen Akşener TCMB başkanını “bu sitemin son kullanma tarihi yaklaşan bir bürokratı” olarak tanımladı.
Reuters’a bilgi veren kaynaklardan biri Akşener’in açıklaması sonrası Erdoğan’ın TCMB konusunda alabileceği kararı erteleme ihtimali oluşturduğuna da dikkat çekti.
Erdoğan TCMB’nin Eylül indirimi sonrası enflasyonda düşüş olacağını söyledi ancak faiz konusuna değinmedi.
