ABD Başkanı Joe Biden ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bugün İsviçre'nin Cenevre kentinde ilk kez biraraya gelecek. Dünyanın tüm dikkatinin çevrildiği zirvede Soğuk Savaş'tan bu yana en kötü ABD-Rusya ilişkileri ele alınacak.
ARALARINDAKİ SORUNLAR ÇOK BÜYÜK
Trump ile çekişmeli bir seçim geçiren Başkan Joe Biden, göreve geldiği 20 Ocak'tan bu yan Rusya ile ilişkileri gergin tuttu. Kasım 2020'de yapılan seçimlere Rusya'nın müdahil olduğu iddialarının ardından Putin'e açıkça 'katil' diyen Biden, Putin'in görüşme talebini de reddetmişti. İki lider ilk kez Nisan ayında gerçekleştirilen İklim Zirvesi'nde online olarak bir araya gelirken, şimdi İsviçre’nin Cenevre kentinde yüz yüze görüşmesi oldukça manidar görülüyor.
Buluşma yeri olarak Cenevre'nin seçilmiş olması 1985 yılında, Soğuk Savaş dönemi koşullarında dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan ile Sovyetler Birliği'nin lideri Mihail Gorbaçov arasında yapılan görüşmeyi hatırlatıyor.
MASADA GÜNDEM KALABALIK
Gergin geçmesi beklenen Biden-Putin görüşmesinde yoğun bir gündem olması bekleniyor. Gündeme gelecek konuların başında silahsızlanma anlaşmaları, Ukrayna-Rusya arasındaki Donbas sorunu, Orta Doğu meselesi, Suriye'deki durum, İran'ın nükleer programı, Libya ve Afganistan geliyor.
Biden'ın Putin'in insan hakları ihlalleri, Rus muhalif Aleksey Navalni, Rus hackerlerin saldırıları ve Belarus yönetiminin Rynair uçağını zorla indirerek bir gazeteciyi gözaltına alması konusunda baskı yapması bekleniyor.
Putin ise Washington'u muhalefeti desteklemekle suçluyor. Rusya, Putin'i eleştiren Alexei Navalny'i destekleyen ve medya kuruluşlarını ise finanse eden ABD'yi iç işlerine karışmakla suçluyor.
Moskova ayrıca kendisinin de ABD siber saldırılarının hedefi olduğunu savunuyor. Bu konuda bilgi silahlarının kullanımını sınırlamak için “küresel bir anlaşma” da destekliyor.
HİÇBİR BELGE İMZALANMAYACAK
4-5 saat süreceği beklenen Biden-Putin görüşmesi sonunda iki lider basın toplantılarını ayrı ayrı yapacak. İki lider önce dar formatta, dışişleri bakanlarının da katılımıyla bir görüşme yapacak. Ardından heyetlerarası görüşmeye geçilecek. Gerek görülürse görüşmeler sürecek.
Kremlin'den yapılan açıklamaya göre Rusya Devlet Başkanı Putin ile ABD'li mevkidaşı Biden arasında yapılacak görüşmede herhangi bir belge imzalanmayacak.
PUTİN VE ABD BAŞKANLARININ ARASI 20 YILDIR GERGİN
Joe Biden ile bugün ilk kez görüşecek olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1999 sonunda iktidara geldiğinden bu yana görüştüğü beşinci ABD başkanı olacak. Putin şimdiye kadar ABD ile gergin ilişkiler kurdu.
ABD Başkanı Bill Clinton ile 2000 yılında görüşen Putin, selefi Boris Yeltsin kadar kolay bir adam olmadığını gösterdi. ABD Başkanı Clinton yine bir Haziran ayında gerçekleşen görüşme sonrasında , ‘özgürlükleri ve hukukun üstünlüğünü koruyarak, müreffeh ve güçlü bir Rusya’ inşa etme yeteneğine sahip Devlet Başkanına açıkça övgüde bulundu.
Putin bu kez Clinton'un yerine geçen George W. Bush ile 16 Haziran 2001'de görüştü. Bush Putin hakkında, "Ülkesine derinden bağlı bir adam. Onu büyük bir lider olarak görüyorum’ ifadelerini kullandı.
Barrack Obama döneminde ise yeni bir nükleer silahsızlanma anlaşmasının imzalanması olmak üzere bazı başarılara rağmen iki ülke arasındaki bir takım girişimler başarısızlıkla sonuçlandı. Obama, ‘Soğuk Savaş zihniyetine’ geri döndüğü için üzüntüsünü dile getirerek, Putin ile yapacağı zirveyi iptal etti.
Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi ve Moskova üzerine ekonomik yaptırımlar uygulanmasıyla patlak veren 2014 Ukrayna krizi ve ardından Rusya’nın 2015’te Suriye’ye müdahalesi ikili ilişkileri daha da gerginleştirdi.
ABD Başkanı Donald Trump ise Rusya ile iyi ilişkilere geri dönme sözü verdi.
İktidara gelmesinden sonra Trump’ın görev süresi, Rusya’nın ABD seçimlerine müdahale suçlamalarıyla gölgelendi. Putin ile Temmuz 2018’de düzenlediği basın toplantısında Trump, Rusya Devlet Başkanının açıklamalarına FBI sonuçlarından daha fazla itimat ettiğini söyledi.
Trump, “Başkan Putin, biraz önce Rusya’nın bununla ilgisi olmadığını söyledi” dedi.
Eylül 2020’de seçim kampanyası konuşmasında ise “Putin’i gerçekten seviyorum ve o da beni seviyor. Çok iyi anlaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
