AB üyesi 20’den fazla ülkenin Oxford/AstraZeneca’nın Kovid-19 aşısının kullanımını askıya alması Almanya, Fransa, İtalya’da aşı kaosuna neden oldu. Aşı merkezleri kapatıldı. Aşılama hızının düştüğü Fransa’da 3’üncü dalga paniği yaşanırken, İspanya’da 4’üncü dalganın sinyal verdiği belirtildi. Avrupa Komisyonu ise ‘Aşıları saklamayın’ dedi
Çin’in Vuhan kentinden bir yıldan daha uzun bir süre önce ortaya çıkan ve dünyaya yayılan Kovid-19 salgınından en çok etkilenen kıta Avrupa oldu. Salgının başından bu yana 16 Mart itibariyle virüs Avrupa’da 900 bin 185 kişinin ölümüne yol açtı. Aynı tarihte Avrupa’da vaka sayısı ise 40 milyon 83 bin 433 oldu. Avrupa’da en çok ölüm vakası yaşanan ülkeler ise İngiltere (125 bin 580), İtalya (102 bin 499), Rusya (92 bin 937) Fransa (90 bin 788) Almanya (73 bin 656) ve İspanya (72 bin 424) olarak sıralandı. Dünya genelinde en son olarak, 128 ülkede 383 milyondan fazla doz aşı uygulandı. ABD 110.7 milyon dozla ilk sırada yer alırken, Çin 64.9 milyon dozla ikinci sırada, Avrupa Birliği ülkeleri ise 51.6 milyon doz aşı ile üçüncü sırada yer aldı. Türkiye’de ise toplam aşı sayısı 12 milyonu aşarken bunun 4 milyona yakınını ikinci doz aşılar oluşturdu. Küresel çapta vaka artışı hızını korurken toplam vaka sayısı 121 milyonu geçti. Araştırmalara göre, aşılamanın bu hızla ilerlenmesi durumunda iki doz olarak uygulanan bir aşı tipi ile dünya nüfusunun yüzde 75’inin aşılanması tahmini olarak 5 yıl alacak.
Büyük risk kapıda
Tarihi aşılama kampanyaları sürerken Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde Oxford-AstraZeneca aşısıyla ilgili tartışmalar beraberinde kaosu getirdi. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ile Dünya Sağlık Örgütü’nün, AstraZeneca’nın geliştirdiği Kovid-19 aşısının kan pıhtılaşmasına sebep olduğu endişelerine karşılık olarak, aşının faydalarının hâlâ olası risklerinden daha ağır bastığını açıklamasına rağmen Almanya, Fransa ve İtalya’nın olduğu 20’den fazla ülke AstraZeneca aşısının kullanımını askıya aldı.
Bu da Almanya, Fransa ve İtalya’da kaos ile kafa karışıklığına neden oldu. Pazartesi günü itibarıyla aşı merkezlerinin kapılarını kapatması ve randevuların aniden iptal etmesi 3 ülkede de aşıya olan şüpheyi daha da artırdı. Almanya’da uzmanlar duraklamanın, ülkenin halihazırda durgun olan aşılama kampanyasına kalıcı zarar verebileceği konusunda uyardı. Almanya Eğitim Bakanı Anja Karliczek, aşılamanın durdurulmasının okulların açılması için kilit nokta olan öğretmenleri ve bakıcıları aşılama planını kaosa sürüklediğini söyledi. Öte yandan, İtalya Başbakanı Mario Draghi ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yaşanan kaosun ardından ‘U dönüşü’ yapabileceklerinin sinyallerini verdi. İki lider de Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) yakın zamanda kullanımına yeşil ışık yakması halinde aşıyı “hızla” kullanmaya devam etmeye hazır olduklarını bildirdi.
'Aşıları saklamayın’
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, üye ülkelerin bazılarının ellerindeki Kovid-19 aşılarının bir kısmını kullanmadığını, mümkün olan her dozun kullanılması gerektiğini bildirdi. AB Komisyonu’nun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, salgınla mücadelede zamana karşı yarış verdiklerini belirterek, tedarikte bazı sıkıntılar olduğunu kabul ederek, “Ancak yine de üye ülkelere ellerindeki tüm dozları kullanmaları çağrısında bulunuyoruz” dedi. Bazı ülkelerin teslim edilen aşıların tamamını kullandığını, bazılarında bu oranın yüzde 50 civarında olduğunu vurgulayan Kyriakides, şunları söyledi:
“Her dozun önemi var. Bazı üye ülkeler ikinci doz için ellerindekini saklıyor. Bunu sayılarda görüyoruz. Ancak aşılama sayılarında farklılıklar var. Bu koordineli bir şekilde hızlandırılmalı. Her üyenin eriştiği tüm dozları kullanması çağrısında bulunuyoruz.”
Dörtte biri bekletiliyor
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDC) verilerine göre, AB ülkeleriyle AB üyesi olmayan İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç’e bugüne kadar toplam 62.3 milyon doz aşı gönderildi ancak bunların 48.1 milyonu kullanılmış durumda. Euronews’in aktardığı verilere göre, bunların 14.8 milyonunu birçok AB ülkesinde kullanımı kanda pıhtılaşma kuşkusu nedeniyle kullanımı tedbir amaçlı durdurulan AstraZeneca aşısı oluşturuyor.
BioNTech-Pfizer aşılarının miktarı 42.3 milyon doz, Moderna’nın aşıları 3.6 milyon doz olurken az miktarda Çin ve Rusya’nın aşısı da AB ülkelerine ulaştı. AB’de henüz onaylanmamış bu aşıları Macaristan ve Slovakya’nın aldığı biliniyor. ECDC’nin sayılarına göre, İtalya ve Litvanya aşıların tamamını kullanan iki ülke oldu. AB ülkelerinin çoğunda aşıların dörtte üçü kullanıldı. En az aşı kullanan Avrupa ülkeleri yüzde 56 ile Lihtenştayn ve yüzde 58 ile Lüksemburg olarak görünüyor. AB genelinde ise dağıtılan dozların kullanım oranı 16 Mart itibarıyla yüzde 77.
Fransa’da üçüncü dalga
Koronavirüs vakalarının yeniden arttığı Fransa’da salgında üçüncü dalga İspanya’da da 4’üncü dalga endişesi büyüyor. Başkent Paris ve çevresindeki hastanelerde yoğun bakım yataklarının dolmaya başladığı belirtildi. Paris’te doktorlar hükümete “kapanma” çağrısı yaptı. Paris bölgesi üniversiteleri hastanelerinin başhekimi Martin Hirsch, “Virüs kontrol altında değil. Yoğun bakım birimlerinde şu an ikinci dalganın pik noktasındaki kadar çok hasta var” dedi. Fransa Başbakanı Jean Castex da “Bir tür üçüncü dalganın içindeyiz” diyerek, salgından çıkabilmek için aşılama çalışmalarına yoğunluk verilmesi ve tedbirlere uyulması gerektiğini belirtti. Ülkede 20 Kasım’dan bu yana ilk kez 7 günlük ortalama yeni vaka sayısı 25 binin üzerine çıktı. Castex ayrıca, Avrupa sağlık yetkilileri aşının güvenli olduğunu onayladıktan sonra AstraZeneca Kovid-19 aşısı yaptırmayı planladığını söyledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, önceki gün Kovid-19 vaka sayısındaki artışlar nedeniyle gelecek günlerde yeni kararlar alabileceklerini duyurmuştu. Fransa’nın Brittany bölgesinde yeni ortaya çıkan varyantın, PCR testlerinde görünmediği tespit edilmişti.
Aşı olmazsa...
Bu arada üçüncü dalgayı atlatan İspanya’da Sağlık Bakanlığı Sağlık Uyarıları ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi Direktörü Fernando Simon, “İspanya’da salgında dördüncü dalganın gerçekleşmesi mümkün. İspanya’daki aşılanma kampanyasının göstereceği ilerleme olası bir dördüncü dalganın meydana gelmesini önlemede kritik bir rol alacak” dedi.
